Tìm Ca Dao Tục Ngữ Việt Nam / TOP 9 # Xem Nhiều Nhất & Mới Nhất 6/2023 # Top View

TÌM HIỂU VỀ CA DAO TỤC NGỮ VIỆT NAMCa dao than thân , yêu thương tình nghĩa Bài liên quan : Tìm hiểu về Ca dao than thân, yêu thương tình nghĩa Ca dao ra đời từ ngàn xưa, gắn với cuộc sống trăm đắng ngàn cay nhưng đậm tình nặng nghĩa. Những câu hát phản chiếu đời sống tâm hồn, đời sống tình cảm của người bình dân, chứa đựng những đạo lí dân gian sâu sắc.Những đề tài ca dao bắt nguồn từ thực tế cuộc sống lao động sản xuất và những sinh hoạt đời thường, từ những rung động tinh tế trước thiên nhiên, từ đời sống thuần hậu chất phác của người lao động. Chính vì thế, những hình ảnh ca dao mộc mạc nhưng mang theo bao hơi thở tâm tình, những nỗi niềm thân phận. Toát lên từ những lời ca là ý thức về phẩm giá, nhân cách, là những tình cảm thương nhớ đợi chờ, là khát vọng được sẻ chia, là ước ao về cuộc sống thủy chung mặn nồng.Ta hãy nghe những lời tình tự trong mô-tip thân em quen thuộc của ca dao:Thân em như tấm lụa đàoPhất phơ giữa chợ biết vào tay aiKhông ngẫu nhiên đâu, khi những ví von về người phụ nữa lại gắn với hình ảnh “tấm lụa đào”gợi cảm, vừa mềm mại dịu dàng như bản tính cố hữu của người phụ nữ, vừa tươi tắn sắc đào tươi như sức sống mãnh liệt của tâm hồn. Thế nhưng tấm lụa cao quí ấy đã trở thành món hàng trao đổi – phất phơ giữa chợ. Thân phận người phụ nữ ngày xưa là thế, mỏng manh, phụ thuộc không biết đi đâu về đâu giữa dòng đời trong đục khó phân. Bởi thế, lời ca dao như một tiếng than, ngậm ngùi trong câu hỏi vọng lên biết vào tay ai? Dẫu phải rơi vào những nghịch cảnh như vậy, những lời ca về thân em vẫn toát lên một niềm kiêu hãnh về phẩm giá:Thân em như củ ấu gaiRuột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đenAi ơi, nếm thử mà xemNếm ra, mới biết rằng em ngọt bùi.Trong lời ca dao này, chứa đựng cái nhìn dân gian quanh việc đánh giá hình thức – nội dung, hiện tượng – bản chất qua một so sánh trực quan với củ ấu gai nhỏ bé. Vẫn là cách nói nhún nhường thân em, nhưng kín đáo bộc lộ vẻ đẹp “ruột trong thì trắng” đối lập với vẻ bề ngoài đen đủi xấu xí. Lời nhắn nhủ “ai ơi nếm thử mà xem” vừa như trách móc, vừa như thiết tha mong mỏi ai ơi kia sẽ đến với nhau vì cái “ngọt bùi” nồng nàn tình nghĩa. Không chỉ là tiếng nói tỏ bày tấm lòng, bài ca dao còn ẩn chứa nỗi niềm cay đắng thân phận, bởi lẽ người đời đôi khi lại phũ phàng thờ ơ với những vẻ đẹp thực chất mà đuổi theo cái hào nhoáng bề ngoài. Bởi thế, những tâm tình cất lên như một sự cảnh tỉnh, một lời nhắc nhở con người đến với nhau bằng tấm lòng.Ca dao có khả năng chắt lọc nghệ thuật sống từ chính những cái cụ thể gần gũi trong đời sống hàng ngày để tạo ra những liên tưởng gắn với thế giới tâm hồn phong phú tinh tế, với những tình cảm phức tạp của con người. Một vị khế chua mang theo bao xót xa cho tình duyên không trọn vẹn. Những nghịch cảnh bất công trong cuộc đời cũ luôn là lực cản khiến cho đôi lứa phải chia lìa. Trong những trái ngang ấy, lời ca dao cất lên bao thiết tha nhung nhớ:… Mặt trăng sánh với mặt trờiSao Hôm sánh với sao Mai chằng chằngMình ơi! có nhớ ta chăng?Ta như sao Vượt chờ trăng giữa trờiTâm sự “mình -ta” biết bao quyến luyến! Mô-tip mình – ta bao giờ cũng đọng lại những ân tình sâu nặng trong đời sống tình cảm của người bình dân. Tình yêu đôi lứa được sánh với ánh sáng mặt trăng, mặt trời, đặc biệt là các liên tưởng gắn với sao Hôm sao Mai -tuy hai mà một thật khắng khít. Từ đó hướng tới những giá trị cao cả bất tử của tình nghĩa dành cho nhau. Và cũng thật thú vị biết bao khi ánh sao kia lại biến thành “sao Vượt” băng qua bao trở lực đón nhận tình cảm nồng nàn. Ca dao đã diễn tả nỗi lòng hướng về nhau thật tinh tế:Khăn thương nhớ aiKhăn rơi xuống đấtKhăn thương nhớ aiKhăn vắt lên vai…Ta nghe như có bao dùng dằng thương nhớ trong từng lời nồng nàn. Khăn thương nhớ ai, đèn thương nhớ ai… từng động tác, từng cái nhìn như mang theo cái bồn chồn lo lắng cho duyên tình trắc trở. Nhịp thơ dàn trải, mong manh. Có thể hình dung ra từng cử chỉ, từng động tác dồn nén nhớ thương. Lời ca dao gợi lên bao suy ngẫm về hoàn cảnh trớ trêu của người phụ nữ không tự định đoạt được duyên tình của mình. Bức tranh tâm trạng ấy vừa được tạo nên bằng những hình ảnh nối kết khăn – đèn – mắt, vừa là điệp khúc tâm trạng đầy day dứt “… thương nhớ ai” – hàm chứa trách móc giận hờn . Khoảnh khắc người con gái đối diện chính mình cũng là lúc ta nhận ra chiều sâu tâm hồn đằm thắm thủy chung, nhận ra nỗi lòng ngổn ngang trăm mối tơ vò. Bài ca dao này cũng như một lời ca dao tương tự : đêm qua ra đứng bờ ao/ trông cá cá lặn trông sao sao mờ…. Mỗi vật được nhắc đến như chứa đựng trong đó cả tấm tình hướng về nhau. Nhịp lục bát khép lại tâm tư trĩu nặng:Đêm qua em những lo phiềnLo vì một nỗi không yên mọi bềLời ca dao kín đáo như oán như than, hé mở bao bất công ngang trái, trắc trở tình duyên. Không gian cảnh vật như chứa đựng nỗi niềm con người, thành tâm trạng cất lên lời nhắn nhủ tha thiết. Nhưng có thể thấy cùng với niềm tin son sắt, tình cảm nhớ nhung, không bao giờ ca dao lại đem đến cảm giác ủy mị yếu đuối mà luôn đau đáu một tấm òng chung thủy.Ngay trong những hoàn cảnh đắng cay chua xót, trong sự cách xa chia lìa, tấm lòng người bình dân dành cho nhau thật bền bỉ:Muối ba năm muối đang còn mặnGừng chín tháng gừng hãy còn cayĐôi ta tình nặng nghĩa dàyCó xa nhau đi nữa ba vạn chín nghìn ngày mới xaHình tượng “muối mặn – gừng cay” từ lâu đã gắn với cuộc sống bình dị của người dân quê: “Tay bưng đĩa muối chấm gừng – Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau”. Cái mặn nồng của ân tình, cái cay cực cùng nếm trải đã kết lại những tấm lòng. Thời gian dù có cách xa, vị đời có thể nhạt nhẽo, nhưng những ân tình đã thành gừng cay muối mặn thì không có một trở lực nào có thể làm lạt phai. Ân tình ấy được đo bằng thời gian đời người ba vạn chín nghìn ngày – trăm năm, đã trở thành lẽ sống đậm đà tình nghĩa thủy chung của dân tộc. Thật cụ thể và sâu sắc biết bao những lời lẽ mộc mạc mà chắc nịch chi li như vậy, Tình yêu, lòng chung thủy đã gắn kết nên đôi lứa, giúp con người vượt qua qui luật khắc nghiệt của tạo hoá. Độ nồng nàn của tình cảm, sức mạnh của tình yêu vượt lên cả cái chết.Tình nghĩa trong ca dao phong phú , tinh tế và sâu sắc, trở thành nền tảng đạo lý và vẻ đẹp tâm hồn của dân tộc. Mỗi lời ca dao mang theo bao tâm tư, khát vọng, giúp con người vượt lên nghịch cảnh, sống với nhau trọn vẹn nghĩa tình. Cũng nhờ vậy, những vẻ đẹp cuộc đời đi vào ca dao đáng yêu, đáng quí biết bao. Sức sống ca dao mãi mãi trường tồn cùng dân tộc, gắn với vẻ đẹp của những tâm hồn nhân hậu, cao cả, trong sáng của người bình dân.Bài ca dao Khăn thương nhớ ai Bài ca nằm trong hệ thống ca dao về đề tài thương nhớ, 1 cung bậc trong ca dao tình yêu của người bình dân Việt Nam . Bài ca diễn tả nỗi nhớ niềm thương của 1 cô gái. Nhớ thương da diết, nhớ đến thao thức, cồn cào gan ruột mà không dễ bộc lộ. Cô phải hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi cả mắt mình. Những câu hỏi không có câu trả lời càng nén chặt nỗi thương nhớ, để cuối cùng trào ra trong nỗi lo âu chohạnh phúc: Đêm qua em những lo phiềnLo vì một nỗi ko yên một bềMở đầu, chiếc khăn đc hỏi đến đầu tiên và đc hỏi nhiều nhất:Khăn thương nhớ ai Khăn rơi xuống đất Khăn thương nhớ ai Khăn vắt lên vai Khăn thương nhớ ai Khăn chùi nước mắt Chiếc khăn thường là vật trao duyên, vật kỷ niệm gơi nhớ người yêu. Sáu câu thơ được cấu trúc theo lối vắt dòng, láy lại 6 lần từ “khăn” ở vị trí đầu các câu thơ và láy lại 3 lần câu “khăn thương nhớ ai” như 1 điệp khúc bất tận, thể hiện nỗi nhớ triền miên, da diết. Dường như mỗi lần hỏi là nỗi nhớ lại trào dâng thêm. Cái khăn, tự nó không biết ” thương nhớ”, không biết tự “rơi xuống”, “vắt lên”, ” chùi nước mắt”, nhưng những hình ảnh vận động mang cảm xúc người đã hiện lên hình ảnh con người với tâm trạng ngổn ngang niềm thương nhớ cùng nỗi lo âu. Nhớ đến ngơ ngẩn, nỗi nhớ tỏa theo chiều hướng của ko gian (” khăn rơi xuống đất rồi lại ” khăn vắt lên vai”), cuối cùng thu lại trong cảnh khóc thầm (“khăn chùi nước mắt”). Nỗi nhớ trong 6 câu lan tỏa vào không gian, đến 4 câu tiếp lại xuyên suốt theo thời gian. Nỗi nhớ ban ngày kéo dài sang cả ban đêm:Đèn thương nhớ ai Mà đèn chẳng tắtVẫn là điệp khúc “thương nhớ ai”, nhưng nỗi nhớ đã chuyển từ ” khăn” sang “đèn”. Hình ảnh ngọn đèn gợi ra đêm khuya vò võ canh tàn, và cái đốm lửa đang cháy kia phải chăng là hình ảnh của nỗi nhớ cháy rực trong lòng cô gái? Ngọn đèn mãi không chịu tắt, nỗi nhớ cứ da diết khôn nguôi. Cũng như chiếc khăn, ngọn đèn đã giúp cô gái thổ lộ nỗi lòng. Nhưng dù gợi cảm bao nhiêu, thì chiếc khăn và ngọn đèn cũng chỉ là cách nói gián tiếp theo lối biểu tượng, nhân hoá. Nỗi lòng của cô gái buộc phải bật ra trong cách nói trực tiếp:Mắt thương nhớ ai Mắt ngủ không yênThuơng nhớ đến ko ngủ đc, cứ trằn trọc thao thức là cách thức biểu lộ quen thuộc trong ca dao:Đêm nằm lưng chẳng tới giường,Trông cho mau sáng ra đường gặp anh”Tuy nhiên, cũng là 1 tâm trạng ấy, nhưng trong bài ca này, hình ảnh đôi mắt có sức gợi cảmsâu xa hơn nhiều. “Mắt ngủ không yên” tạo nên 1 đối xứng rất đẹp với “đèn chẳng tắt” ở trên, gợi lên 1 khung cảnh rất thực: cô gái giữa đêm khuya 1 mình đối diện với ngọn đèn mà nhớ người thương. Vì “mắt ngủ chẳng yên” nên “đèn không tắt”. Nói đèn cũng chỉ là nói người mà thôi. Ngọn đèn soi chiếu vào đôi mắt, càng thấy nỗi nhớ thương vời vợi không nguôi.Mười câu thơ là 5 câu hỏi không có lời đáp. Điệp khúc ” thương nhớ ai” trở đi trở lại như xoáy vào 1 nỗi niềm khắc khoải, da diết. Năm lần ” thương nhớ” và 5 lần từ ” ai” xuất hiện. Bản thân từ “ai” mang ý phiếm chỉ, gợi lên 1 nỗi nhớ thương sâu thẳm mênh mông, không giới hạn. Từ “ai” không xác định cụ thể đối tượng, nhưng người nghe hoàn toàn hiểu được “ai” ấy là ai. Hỏi không có trả lời, nhưng thực câu trả lời đã nằm trong giọng điệu khắc khoải, da diết kia. Không cần nói rõ, nhưng nỗi nhớ người yêu đã được bộc lộ 1 cách kín đáo mà gợi cảm, sâu sắc, mãnh liệt.Cách gieo vần của bài ca cũng rất đặc sắc. Vần chân và vần lưng xen kẽ nhau (ai-ai,mắt-tắt), vần bằng vần trắc luân phiên, tất cả tạo nên 1 âm điệu luyến láy liên hoàn khiến cho nỗi nhớ thương của cô gái vừa nén lại, vừa như kéo dài ra mênh mông vô tận theo cả không gian và thời gian. Tưởng chừng nỗi nhớ ấy sẽ không có kết thúc… Nhưng bài ca phải có điểm dừng. Khi cô giá không hỏi nữa thì niềm thương nhớ trào ra thành nỗi lo phiền : Đêm qua em những lo phiền Lo vì một nỗi không yên một bề Từ nhịp thơ 4 chữ dồn dập, liên tiếp, lời ca chuyển sang nhịp thơ lục bát nhẹ nhàng hơn nhưng cũng xao xuyến hơn, giãi bày niềm lo ây của cô gái trước hạnh phúc lứa đôi. Không phải ngẫu nhiên mà chữ “lo” được nhắc đền 2 lần. Nhớ thương người yêu và lo lắng cho duyên phận của mình “không yên một bề”, tâm trạng của cô gái mang ý nghĩa phổ biến cho người phụ nữ trong cuộc đời xưa: yêu tha thiết nhưng luôn lo sợ cho hạnh phúc bấp bênh.Bài ca khá tiêu biểu cho nghệ thuật ca dao với sự lặp lại trong cách diễn tả tâm trạng, cách dùng những hình ảnh biểu tượng, lối nhân hóa để tăng thêm sức sống cho hình ảnh, cách gieo vần linh họat, cách cấu tạo truyền thống kết hợp những câu thơ bốn chữ với hai câu lục bvát cuối cùng… Qua nỗi thương nhớ và niềm lo âu đc diễn tả trong bài ca, ta nhận ra tiếng hát yêu thương và khao khát yêu thương của ngừơi bình dân xưa. Một số bài ca dao than thân bắt đầu bằng mô típ ” Thân em ” : Thân em như cá trong lờHết phương vùng vẫy biết nhờ nơi đâuThân em như cái cọc ràoMột thời anh đổi chớ sao anh phiền.Thân em như cái quả xoài trên câyGió đông, gió tây, gió nam, gió bắcNó đánh lúc la lúc lắc trên cànhMột mai vô tình rụng xuống, biết vào tay ai ?Thân em như cánh buồm trước gióNay đây mai đó thiệt khổ làm saoBiết đâu nhơn nghĩa đặng vào gởi thânThân em như hạt mưa sa (2)Hạt sa xuống biển, hạt sa lên rừng.Hạt sa gặp gió bay tungSa đâu ấm đấy oán cùng trách aịThân em như hạt mưa sa (3)Hạt vào đài các hạt ra ngoài đồng.Thân em như lá từ bi,Ngày thì dãi nắng, đêm thì dầm sươngThân em như miếng cau khôKẻ thanh tham mỏng, người thô tham dàyThân em như tấm lụa đào (4)Phất phơ giữa chợ biết vào tay aiEm ngồi cành trúc, em tựa cành maiĐông đào tây liễu lấy ai bạn cùngThân em như thể bèo trôi Sóng dập gió dồi biết tựa vào đâuThân em như thể cánh bèoNgược xuôi xuôi ngược theo chiều nước trôịThân em như trái bần trôi,Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu?Thân em vất vả trăm bềSớm đi ruộng lúa tối về ruộng dâuCó lược chẳng kịp chải đầuCó cau chẳng kịp têm trầu mà ănThân em vừa đẹp vừa giònBước chân đi làm mọn, vô cúi ra lòn khổ thayThân gái bến nước mười haiGặp nơi trong đục may ai nấy nhờ.Ca dao hài hước Bên cạnh mảng ca dao trữ tình, ca dao hài hước cũng phản chiếu một khía cạnh khác trong tâm hồn của người bình dân ngày xưa, chứa đựng tinh thần lạc quan, sức sống mạnh mẽ và tinh thần phản kháng của nhân dân. Không những thế, tiếng cười trong ca dao cũng chính là những uất ức bất bình , những thái độ ứng xử , điều chỉnh hành vi , hướng tới một cuộc sống tốt đẹp công bằng hơn.Ca dao hài hước chứa đựng cái nhìn, thái độ, tình cảm của người bình dân trước các hiện tượng đời sống, mối quan hệ tình cảm giữa người với người. Không những thế tiếng cười còn là vũ khí tinh thần giúp họ vượt lên bao khó khăn của đời sống. Tiếng cười trong ca dao phong phú nhiều cung bậc, có khi là tiếng cười trào lộng dí dỏm, có khi là tiếng cười chua chát trước sự thật đáng cười đáng chán, cũng có khi là tiếng cười phản kháng trước thực trạng xã hội còn nhiều bất công ngang trái.Từ thực tại còn nhiều vất vả cay cực, người bình dân đến với nhau trong tiếng đùa vui, mượn tiếng cười ngỏ bày tâm tình một cách ý vị:Cưới nàng anh toan dẫn voiAnh sợ quốc cấm nên voi không bàn…Chàng trai ngỏ lòng với cô gái bằng lối nói khoa trương để cho thấy ngay rằng anh đang đùa. Nhưng liệu có phải hoàn toàn là một lời nói đùa không? Có thể hình dung ra hoàn cảnh của đôi nam nữ yêu nhau qua bài ca dao : họ sống nghèo khổ nhưng vô cùng lạc quan. Lời đối đáp có chút tinh nghịch nhưng cũng thoáng chút ngậm ngùi cho phận nghèo. Ngôn ngữ phóng đại khoa trương khỏa lấp đi một sự thật mà người đời quen gọi là “nói khoác” thực ra đã mang một ý vị chua chát đả phá vào những hủ tục ngăn cách con người tìm đến với nhau. Chàng trai đã có những lễ vật dẫn cưới thật sang trọng: dẫn voi, dẫn trâu, dẫn bò… nhưng cuối cùng lại là con chuột béo thật ấn tượng. Lí giải thật hợp tình hợp lẽ : con voi to đùng kia là hàng quốc cấm – phép nước luật vua không cho phép, dẫn trâu dẫn bò thì lo họ hàng nhà gái máu hàn, rút gân – chứng tỏ chàng trai là người “chu đáo” với đàng gái biết bao! Sợ cho nhà gái hay là một lời đay nghiến, mỉa mai những người đã nghĩ ra chuyện thách cưới ác nghiệt khiến cho đôi lứa phải chịu cảnh dở khóc dở cười. Con chuột béo là một thái độ đáp lại bằng cách giễu cợt cay chua. Nhưng lời đáp lại của cô gái dù đùa vui mà lại ẩn chứa một nỗi lòng đáng quí :Chàng dẫn thế em lấy làm sangNỡ nào em lại phá ngang như là…Người ta thách lợn thách gàNhà em thách cưới một nhà khoai lang…Ngầm chứa trong lời đáp là sự động viên chàng trai vững tâm để đi đến hạnh phúc. Vẫn là thách cưới nhưng chàng trai hoàn toàn có thể đáp ứng được bằng chính sức lao động của mình. Cái tinh tế trong lời cô gái vừa là phản ứng trước việc thách cưới phá ngang , vừa là mong mỏi chàng trai là người cần cù siêng năng xứng đáng với tấm tình của cô. Không những thế, cô còn đem tới lời nhắn nhủ về sự cần kiệm: củ to mời làng, củ nhỏ mời họ, và không bỏ sót củ mẻ, củ rím, củ hà. Lời đáp khéo léo ấy đem lại niềm hy vọng và lạc quan về hạnh phúc.Ca dao hài hước còn mang theo những suy ngẫm về thực trạng xã hội phong kiến vốn dành ưu ái đặc quyền cho nam giới. Vẫn là mô típ làm trai cho đáng nên trai nhưng không phải là lời ca ngợi vào khả năng “vá trời lấp bể” mà chỉ là :Làm trai cho đáng sức traiKhom lưng chống gối, gánh hai hạt vừngTừ bản chất của những người yêu lao động, người bình dân phê phán và chế giễu những kẻ lười biếng mà huênh hoang. Ý nghĩahài hước toát ra từ hình ảnh đối nghịch : sức dài vai rộng mà lại khom lưng chống gối chỉ để gánh hai hạt vừng. Động tác kia chẳng khác nào mô phỏng hình ảnh các vị chức sắc quan lại chỉ giỏi khom lưng luồn cúi, chống gối quì lụy để tiến thân. Người bình dân chế giễu những kẻ vô tích sự ấy, mang tiếng là gánh vác sơn hà nhưng thực tế chẳng khác nào những bọn vô công rỗi nghề ăn bám người khác. Thật bất hạnh cho những ai vớ phải một ông chồng như thế! Ca dao cũng sẵn những lời ta thán của những người phụ nữ :Chồng người đi ngược về xuôiChồng em ngồi bếp sờ đuôi con mèoTrong quan hệ gia đình, có lẽ phải gặp hoàn cảnh bất đắc dĩ thì người vợ mới có chuyện so sánh chồng mình với chồng người. Hình ảnh anh chồng thật thảm hại trong tương quan đi ngược về xuôi với sờ đuôi con mèo. Bất cứ người phụ nữ nào cũng mong muốn chồng mình giỏi giang cáng đáng việc quốc gia đại sự hay chí ít cũng là trụ cột gia đình. Còn anh chồng trong bài ca dao này cứ quẩn quanh xó bếp, nhu nhược hèn kém. Nhưng lời than thở giận hờn ấy không thay đổi được số phận. Than thở thế thôi, dẫu gì cũng vẫn là chồng em , vẫn là nghĩa tình duyên nợ với nhau. Đàng sau lời ca dao ấy là nỗi lòng trĩu nặng, phản chiếu một mong mỏi chồng mình cũng được bằng anh bằng em, để người vợ có thể mở mày mở mặt.Trong ca dao không chỉ có tiếng cười chế giễu mà còn bao tiếng cười đầm ấm tình thương yêu gắn bó với nhau. Người bình dân biết cười đời và cũng biết cách cường điệu phóng đại những tật xấu của mình để tự cười mình. Không phải là tiếng cười thiên lệch dành cho nam giới mà cả giới nữ cũng có nhiều cái đáng cười. Điểm đặc biệt là tất cả những sự lệch chuẩn ấy đã thành cái đáng yêu trong một gia đình hạnh phúc:Lỗ mũi em mười tám gánh lôngChồng yêu chồng bảo râu rồng trời choĐêm nằm thì ngáy o o…Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhàĐi chợ thì hay ăn quàChồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơmTrên đầu những rác cùng rơmChồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu!Chắc không người phụ nữ nào lại tự lôi ra tất cả những “thói hư tật xấu” của mình đầy đủ đến thế với một cách nói phóng đại tô đậm những cái ngược hoàn toàn với chuẩn mực “Công – Dung – Ngôn – Hạnh” phong kiến. Không hề gò mình ép khuôn vào một cách sống giả tạo gò bó, điều mong muốn của người bình dân là có một gia đình hạnh phúc, một sự thông cảm chia sẻ trong đời sống vợ chồng. Điệp khúc chồng yêu chồng bảo… không hề che giấu niềm tự hào có một người chồng tuyệt vời. Có lẽ các triết lí của các học giả đáng kính cũng rút tỉa ra từ thực tại cuộc sống phong phú đáng yêu này mà thôi: “Vẻ đẹp không nằm ở đôi má hồng thiếu nữ mà ở trong đôi mắt của kẻ tình si” (Kant). Người chồng yêu vợ như thế quả là hiếm có trong một xã hội vốn khắt khe với những chuẩn mực nặng nề, những qui tắc cứng nhắc . Không những thế, đó chính là sự điều chỉnh hành vi của người bình dân bởi lẽ không người phụ nữ nào lại muốn giữ những nét xấu trong mắt chồng. Cười vui là thế nhưng cũng có ý nghĩa cảnh tỉnh nhẹ nhàng cho việc giữ gìn hạnh phúc. Bởi lẽ chồng yêu thì hạnh phúc nhưng chồng ghét thì là tai họa, là tan vỡ.Tiếng cười dân gian trong ca dao quả thật đã chứa đựng nghệ thuật sống của người bình dân ngày xưa. Tiếng cười ấy phản chiếu tinh thần của những người lao động luôn biết vượt lên hoàn cảnh, những bất công ngang trái, những khó khăn thực tại để lạc quan yêu đời. Tiếng cười ấy là sức sống tâm hồn khoẻ khoắn của những con người luôn ý thức giá trị bản thân, luôn mong muốn cuộc sống tốt đẹp công bằng.

Ca dao (歌謠) là một từ Hán Việt, theo từ nguyên, ca là bài hát có chương khúc, giai điệu; dao là bài hát ngắn, không có giai điệu, chương khúc. Nội dung Ca dao phản ánh lịch sử: Ca dao lịch sử không phản ánh hiện tượng lịch sử trong quá trình diễn biến của nó, mà chỉ nhắc đến sự kiện lịch sử để nói lên thái độ, quan điểm nhân dân. Phản ánh nếp sống, phong tục, tập quán truyền thống; phản ánh đời sống tình cảm nhân dân; phản ánh đời sống xã hội cũ. Ngoài ra, ca dao còn: Chứa đựng tiếng cười trào phúng

Phân loại

Đồng dao: là thơ ca dân gian truyền miệng trẻ em. Đồng dao được chia thành hai loại: loại gắn với công việc của trẻ em, loại gắn với trò chơi của trẻ em.

Chi chi chành chành Cái đanh thổi lửa Con ngựa đứt cương Ba vương ngũ đế …

Ca dao lao động: là phần lời cốt lõi của dân ca lao động. Những bài ca lao động tồn tại như là một bộ phận của quá trình lao động.

Trời mưa trời gió đùng đùng Bố con ông Nùng đi gánh phân trâu Đem về trồng bí trồng bầu Trồng ngô, trồng lúa, trồng rau, trồng cà.

Ca dao ru con: Hát ru có từ lâu đời và rất phổ biến, lời hát ru phần nhiều là những câu ca dao có sẵn.

Cái ngủ mày ngủ cho lâu Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về

Ca dao nghi lễ, phong tục: Trong nhiều bài ca tế thần, các yếu tố trữ tình cũng có mặt, cùng với yếu tố hiện thực, chúng biểu hiện sức mạnh của đời sống hiện thực trong các hình thức sinh hoạt tôn giáo trong nhân dân.

Dập dìu cánh hạc chơi vơi Tiễn thuyền Vua Lý đang dời kinh đô Khi đi nhớ cậu cùng cô Khi về lại nhớ cá rô Tổng Trường

Ca dao trào phúng, bông đùa

Lỗ mũi mười tám gánh lông Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho Đêm nằm thì ngáy o o Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà Đi chợ thì hay ăn quà Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm Trên đầu những rác cùng rơm Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu.

Ca dao trữ tình. Hỡi cô tát nước bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi.

Tục ngữ Việt Nam

Tục ngữ là những câu nói hoàn chỉnh, đúc kết kinh nghiệm của nhân dân về thiên nhiên và lao động sản xuất, về con người và xã hội. Tục ngữ thiên về trí tuệ nên thường được ví von là “trí khôn dân gian”. Trí khôn đó rất phong phú mà cũng rất đa dạng nhưng lại được diễn đạt bằng ngôn từ ngắn gọn, xúc tích, dễ nhớ, giàu hình ảnh và nhịp điệu. Có thể coi tục ngữ là văn học nói dân gian nên thường được nhân dân vận dụng trong đời sống sinh hoạt, giao tiếp cộng đồng và xã hội hay hẹp hơn như lời ăn tiếng nói và khuyên răn.

Tục ngữ được hình thành từ cuộc sống thực tiễn, trong đời sống sản xuất và đấu tranh của nhân dân, do nhân dân trực tiếp sáng tác; được tách ra từ tác phẩm văn học dân gian hoặc ngược lại; được rút ra tác phẩm văn học bằng con đường dân gian hóa những lời hay ý đẹp hoặc từ sự vay mượn nước ngoài.

Giữa hình thức và nội dung, tục ngữ có sự gắn bó chặt chẽ, một câu tục ngữ thường có hai nghĩa: nghĩa đen và nghĩa bóng. Tục ngữ có tính chất đúc kết, khái quát hóa những nhận xét cụ thể thành những phương châm, chân lý. Hình tượng của tục ngữ là hình tượng ngữ ngôn được xây dựng từ những biện pháp so sánh, nhân hóa, ẩn dụ…

Đa số tục ngữ đều có vần, gồm 2 loại: vần liền và vần cách. Các kiểu ngắt nhịp: trên yếu tố vần, trên cơ sở vế, trên cơ sở đối ý, theo tổ chức ngôn ngữ thơ ca… Sự hòa đối là yếu tố tạo sự cân đối, nhịp nhàng, kiến trúc vững chắc cho tục ngữ. Hình thức đối: đối thanh, đối ý. Tục ngữ có thể có 1 vế, chứa 1 phán đoán, nhưng cũng có thể có thể gồm nhiều vế, chứa nhiều phán đoán.

Các kiểu suy luận: liên hệ tương đồng, liên hệ không tương đồng, liên hệ tương phản, đối lập, liên hệ phụ thuộc hoặc liên hệ nhân quả.

Đầu tiên là các bản ghi chép tục ngữ bằng chữ Nôm vào thế kỷ 19 như Nam phong ngữ ngạn thi của Đình Thái, Đại Nam Quốc Túy của Ngô Giáp Đậu…

Bản ghi tục ngữ bằng chữ quốc ngữ có Tục ngữ, cổ ngữ, gia ngôn của Huỳnh Tịnh Của (1897), Tục ngữ cách ngôn của Hàn Thái Dương (1920)…

Một số bản sưu tập, chú thích nghĩa và dịch tục ngữ Việt Nam sang tiếng Pháp như Tục ngữ An Nam dịch sang tiếng Tây của V. Barbier (Triệu Hoàng Hòa), Đông Tây ngạn ngữ cách ngôn của H. Délétie và Nguyễn Xán (1931)…

Một số bản khác như Tục ngữ phong dao của Nguyễn Văn Ngọc (1942), [Tục ngữ dân ca Mường Thanh Hóa]] của Minh Hiệu sưu tầm (1970), Ca dao, ngạn ngữ Hà Nội do Triều Dương sưu tầm và biên soạn (1971), Tục ngữ Thái (1978), Tục ngữ ca dao dân ca của Vũ Ngọc Phan (1956), Tục ngữ Việt Nam của Chu Xuân Diên, Lương Văn Đang, Phương Chi (1975)…

(Bách khoa toàn thư mở Wikipedia)

T rải suốt hơn 2000 năm từ khi du nhập, Phật giáo đã bắt rễ sâu rộng trên mảnh đất Việt Nam, cùng với dân tộc trải qua những thăng trầm lịch sử. Ảnh hưởng của Phật Giáo đối với dân tộc thật sâu đậm. Từ trong tư duy, tình cảm, thể hiện ra trong ngôn ngữ và trong mọi sinh hoạt của cuộc sống.Ở đây chúng tôi muốn nói riêng đến ca dao, tục ngữ, một mảng văn học rất phong phú vô cùng quan trọng, định hình cho văn hóa Việt Nam.

Mạng hạ, PL 2545, Tân Tỵ 2001

Lệ Như Thích Trung Hậu

ĐỌC SÁCH CỦA THẦY TRUNG HẬU

Ca dao, tục ngữ là gia tài văn hóa của dân tộc. Chúng ta thừa hưởng gia tài đó từ quần chúng, vì quần chúng vừa là người sáng tạo vừa là người lưu giữ bằng cách truyền miệng từ đời này qua đời khác. Một lời thốt ra đây đấy, rồi đồng thanh tương ứng, như thử đó là sự thực của chính lòng mình, như chính mình thốt ra.

Nói sáng tạo tức là nói cảm hứng. Quần chúng rút cảm hứng tư đâu để sáng tạo? Từ trong sâu thẳm của vốn liếng văn hóa un đúc từ ngàn xưa. Cũng từ trong sâu thẳm đó, sáng tạo bắt gặp hưởng ứng của tập thể, được truy nhận, trút bỏ tính cánh riêng tư cá nhân và biến thành gia tài của tập thể. Từ ngàn xưa, Phật giáo đã tô bồi văn hóa cho đất nước này, đã trở thành văn hóa của dân tộc. Như vậy, tất nhiên Phật giáo đã cung cấp cảm hứng, đã là nguồn cội chính của sáng tạo và truy nhận tập thể trong việc hình thành ca dao tục ngữ. Nhận định có tính cách hiển nhiên này tạo ra hai phản ứng đối nghịch nhau nơi người nghiên cứu về ca dao tục ngữ, vừa hứng khởi vừa nhụt bước. Hứng khởi vì mưa gió thuận hòa như thế giữa Phật giáo và nhân gian, mùa gặt ca dao tục ngữ chắc chắn phải đầy ắp Nhụt bước, vì chính mưa thuận gió hòa đó trong tâm hồn quần chúng khiến cho sự quan sát ảnh hưởng của Phật giáo trong tục ngữ ca dao thành ra phức tạp. Trái cây đang chín trên cành, làm sao phân biệt đâu là cống hiến của đất, đâu là góp phần của phân bón? Tác giả cuốn sách này đã nhụt bước như vậy không phải một lần, ngay từ câu hỏi đầu tiên. Làm sao chọn lựa? Đứng trên tiêu chuẩn nào? Không tiêu chuẩn nào hoàn toàn khách quan cả. Lấy một ví dụ: nhân duyên. Tư tưởng rất bác học này của Phật giáo được dân gian tiếp nhận như một chuyện hiển nhiên trong đời sống thường ngày, như chim hót bướm bay. Trai gái gắn bó với nhau? Nhân duyên. Phụ bạc nhau? Cũng nhân duyên. Hàng trăm câu tục ngữ ca dao như vậy, biết lấy câu nào bỏ câu nào? Lấy ít thì bất công, lấy nhiều thì lạm phát, lấy nửa chừng thì vừa lạm phát vừa bất công. Tình cha nghĩa mẹ là một ví dụ khác. Ở đây vừa có chữ hiếu của Nho giáo vừa có chữ hiếu của Vu Lan. Hai tình cảm trộn lẫn với nhau, tùy lúc phần này đậm hơn phần kia. Làm sao phán đoán khách quan để chọn lựa: đây đậm màu Phật giáo hơn đó? Đã trích câu này sao lại bỏ câu kia? Giống như một tiếng chuông ngân, ai dám quả quyết đâu là lúc ngân nga tan biến hẳn trong không trung? Cũng vậy, những khái niệm ngôn ngữ như phước, đức, tội, nghiệp, phận, số, kiếp … hoặc những hình ảnh, âm thanh như chùa, tượng, hương đèn, hoa sen, chuông mõ … nằm trong rất nhiều thề thốt, ví von, hẹn hò, trách móc giữa trai gái, vợ chồng. Chẳng lẽ nghe tiếng chuông này mà bỏ tiếng chuông kia? Chọn lựa của tác giả quả là ray rứt, bỏ thì thương vương thì tội. Tác giả đành mang tội, đành gánh tội nghiệp trên vai, gánh mọi phê bình chỉ trích mà tác giả biết trước. Bù lại, người đọc tha hồ thướng thức hoa thơm quả lạ mà tác giả đã hái trong nhiều chục năm qua với lòng thương trải rộng trên cả những trái đắng chát, độc. Ở đâu, trong bất kỳ văn hóa nào, quần chúng cũng thích hóm hỉnh, trào lộng, tiếu lâm. Đặc tính đó phát biểu tràn đầy trong tục ngữ. Ở Pháp, hồi thế kỷ XVII, César Oudin, trong Les Curiosités Francaises (1640), đã phân loại tục ngữ theo thứ lớp như sau: familières, vulgaires, basses, triviales (trêu chọc, tầm phào, hạ tiện, thô bỉ). Trong sách này, bốn loại đó không thiếu. Cùng với những chấp tay cung kính, những tiến cười bốn loại này vẽ ra hình ảnh của Phật giáo trong dân gian sung kính từ bi, nhân quả, nghiệp báo, nhân duyên, hiếu hạnh trong đạo Phật. Và nhân gian đòi tôn trọng chữ giới. Không đặt chữ giới lên hàng đầu, hãy cúi đầu gánh chịu tiếng cười, kể cả tiếng cười độc, của nhân gian. Hãy quán tiếng cười đó, biết ơn những người đã cười độc, và trải lòng từ bi đến với họ. Tôi rất hân hạnh được Thượng Tọa Trung Hậu cho cái phước viết mấy dòng này ở đầu sách. Sự kính trọng và tình cảm thân mật lâu đời của tôi đối với Thượng Tọa cho phép tôi cũng cười một tiếng với tác giả qua hai câu chuyện thiền. Câu chuyện thứ nhất, tôi nghĩ là chuyện thiền nhưng quá phổ thông trong quần chúng đến nỗi đã thành ra chuyện ngụ ngôn mà thế hệ của tôi đã học từ lớp ba trong Quốc Văn Giáo Khoa Thư. Một chú bé thọc tay vào hũ kẹo, bốc cả một nắm kẹo, rút tay không ra. Nhưng nếu Thượng Tọa cho một chiếc kẹo để có thể rút tay ra dễ dàng thì lại thương mấy chiếc kẹp kia quá trong nắm tay. Chuyện thứ hai là chuyện gió thổi. Mùa hè nóng bức, sư phụ ngồi quạt phe phẩy. Chú tiểu lại gần, thưa: “Bach Thầy, bản chất của không khí là hiện diện cùng khắp, còn gió thì chỗ nào cũng thổi cả. Bach Thầy, tại sao Thầy phải dùng quạt? Tại sao Thầy phải tạo ra gió? Chú tiểu thông thái quá, nhưng những bậc thông thái. Sư phụ đáp: “Chú chỉ biết rằng bản chất của không khí là hiện diện cùng khắp, nhưng chú không biết tại sao chỗ nào cũng có gió thổi.” Chú tiểu hỏi lại: “Bach Thầy, Thầy nói “không có chỗ nào mà không có gió thổi”, như vậy là nghĩa làm sao?” Sư phụ không nói gì nữa, im lặng tiếp tục phe phẩy. Chú tiểu cúi đầu, chấp tai vái rồi bước ra. Thượng Tọa Trung Hậu ngồi phạt phe phẩy. Chỗ nào mà không có làn gió Phật giáo?

Phật lịch 2545

Tân Tỵ 2001

Gs. Cao Huy Thuần.

(Paris)

Phần I từ A tới G A

1. Ai ai cũng tưởng bậu hiền Cắn cơm không bể, cắn tiền bể hai

2. Ai đem con sáo sang song Để cho con sáo sổ lồng bay cao

3. Ai đi bờ đắp một mình Phất phơ chiếc áo giống hình phu quân

4. Ai đi đâu đấy hỡi ai Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm Ai đi muôn dặm non song Để ai chứa chất sầu đong vời đầy

5. Ai đi sục sịch ngoài hàng dưa Phải chăng chú thợ mộc với cái cưa cái bào Ai đi sục sịch ngoài hàng rào Phải chăng chú thợ mộc với cái bào cái cưa

6. Ai kêu là rạch, em gọi là song Phù sa theo nước chảy mênh mông Sông ơi, thấm mát đời con gái Chẳng muốn lìa sông, chẳng muốn lấy chồng

7. Ai làm cho bướm lìa hoa Cho chim xanh nỡ bay qua vườn hồng

8. Ai làm Nam Bắc phân kỳ Cho hai giòng lệ đầm đìa nhớ thương

9. Ai mà nói dối cùng ai Thì trời giáng hạ cây khoai giữa đồng Ai mà nói dối cùng chồng Thì trời giáng hạ cây hồng bờ ao

10. Ai nhứt thì tôi đứng nhì Ai mà hơn nữa tôi thì thứ ba

11. Ai ơi bưng bát cơm đầy Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần

12. Ai ơi chơi lấy kẻo già Măng mọc có lứa người ta có thì Chơi xuân kẻo hết xuân đi Cái già sòng sọc nó thì theo sau

Ai ơi chớ nghĩ mình hèn Nước kia dù đục lóng phèn cũng trong

Ai ơi chớ vội cười nhau Cười người hôm trước hôm sau người cười Ai ơi chớ vội cười nhau Nhìn mình cho tỏ trước sau hãy cười

Ai ơi chẳng chóng thì chầy Có công mài sắt, có ngày nên kim

Ai ơi đã quyết thì hành Đã đốn thì vác cả cành lẫn cây

Ai ơi đã quyết thì hành Đã đan thì lặn, tròn vành mới thôi

Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu

Ai ơi đừng lấy học trò Dài lưng tốn vải ăn no lại nằm Hay nằm thời có võng đào Dài lưng thời có áo chào nhà vua Hay ăn thời có gạo kho Việc gì mà chẳng ăn no lại nằm

Ai ơi đừng lấy pháo binh Nửa đêm nó bắn rung rinh cái giường

Ai ơi ở chí cho bền Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai

Ai ơi chí ở cho bền Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai Dù ai nói Đông nói Tây, Ta đây vẫn vững như cây giữa rừng

Ai phụ tôi có đất trời chứng giám Phận tôi nghèo, tôi không dám phụ ai Tưởng giếng sâu tôi nối sợi dây dài Ai dè giếng cạn, tiếc hoài sợi dây

Ai về ai ở mặc ai Áo dà ở lại, đến mai hãy về

Ai về ai ở mặc ai Thiếp như sầu đượm thắp hoài năm canh

Ai về Bình Định mà coi Đàn bà cũng biết múa roi, đi quyền

Ai về có nhớ ta chăng Ta về ta nhớ hàm răng mình cười

Ai về em gởi bức thơ Hỏi người bạn cũ bây giờ nơi nao Non kia ai đắp mà cao Sông kia, biển nọ ai đào mà sâu

Ăn cây sung ngồi gốc cây sung Lấy anh thì lấy, nằm chung không nằm

Ăn cháo, đá bát

Ăn một bát cháo, chạy ba quảng đồng

Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày

Ăn cá nhả xương, ăn đường nuốt chậm

Ăn cây nào, rào cây nấy

Ăn chưa no, lo chưa tới

Ăn cơm không rau như nhà giàu chết không nhạc

Ăn cơm có canh như tu hành có bạn

Ăn cơm mới, nói chuyện cũ

Ăn dầm, nằm dề

Ăn đi giỗ trước, lội nước theo sau

Ăn lắm thì hết miếng ngon Nói lắm thì hết lời khôn hóa rồ

Ăn đong cho đáng ăn đong Lấy chồng cho đáng hình dong con người

Ăn được, ngủ được là tiên Không ăn không ngủ, mất tiền thêm lo

Ăn sao cho được mà mời Thương sao cho được vợ người mà thương

Ăn tàn ăn mạt, ăn nát cửa nhà Con gà nuốt trộng, cá bống nuốt tươi

Ăn thì ăn những miếng ngon, Làm thì chọn việc cỏn con mà làm.

Ăn thì vùa, thua thì chạy

Ăn trái nhớ kẻ trồng cây Uống nước nhớ người đào giếng

Ăn trông nồi, ngồi trông hướng

Ầu ơ… Anh về bán đất cây da Để khuya em đắp gió Tây lạnh lung

Ầu ơ… Bồng bống bông bong Lớn lên con phải cố học hành Học là học đạo làm người Con đừng lêu lổng kẻ cười người chê

Ầu ợ.. Cháu ơi cháu ngủ cho lâu Mẹ cháu đi cấy đồng sâu chưa về Bắt được con trắm con trê Tròng cổ mang về bà cháu mình ăn

Ầu ơ… Chim quyên lẻ bạn, than thở một mình Bây giờ mình lẻ bạn (ơ 1 mình, mình thở than

Ầu ơ… Em tôi khát sữa bú tay Ai cho bú thép ngày rày mang ơn

Ầu ơ… Gió đưa gió đẩy về rẫy ăn còng Về sông ăn cá về đồng ăn cua

Ầu ơ… Má ơi đừng đánh con đau Để con hát bội làm đào má coi Ầu ơ… Mẹ ơi đừng đánh con đau Để con bắt cá hái rau mẹ dung Bắt cá, cá lội trên đàng Hái rau rau héo, hỏi sao mẹ dùng hả con?…

Ầu ơ… Mười hai giờ kiểng đổ nhà thờ Sao anh không học đặng nhờ tấm thân?

Ầu ơ… Quạ kêu nam đáo nữ phòng Người dưng khác họ đem lòng nhớ thương Liệu bề đát được thì đương Đừng gầy rồi bỏ thói thường cười chê

Ầu ơ… Ví dầu cá bống đánh đu Tôm càng hát bội, cá thu cầm chầu

Ầu ơ… Ví dầu cá lóc nấu canh Bỏ tiêu cho ngọt, bỏ hành cho thơm

Ầu ơ… Ví dầu tình bậu muốn thôi Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra Bậu ra bậu lấy ông câu Bậu câu cá bống chặt đầu kho tiêu Kho tiêu kho ớt kho hành Kho ba lượng thịt để dành mẹ ăn

Ầu ơ… Ví dầu ví dẫu ví dâu Ví  qua ví lại ví trâu vô chuồng

Anh buồn có chỗ thở than Em buồn như ngọn nhang tàn thắp khuya

Anh đánh thì em chịu đòn Tánh em hoa nguyệt mười con chẳng chừa

Anh đã có vợ hay chưa? Mà anh ăn nói gió đưa ngọt ngào Mẹ già anh ở nơi nao Để em tìm vào hầu hạ thay anh

Anh đâu phải mê bông quế mà bỏ phế cái bông lài Quế thơm ban ngày, lài ngát ban đêm

Anh đi ba bữa anh về Rừng sâu nước độc anh đừng ở lâu

Anh đi đường ấy xa xa Để em ôm bóng trăng tà năm canh Nước non một gánh chung tình Nhớ ai ai có nhớ mình hay chăng

Anh đi em một ngó chừng Ngó sông sông rộng, ngó rừng rừng sâu Anh đi em một ngó chừng Ngó trăng trăng lặn, ngó rừng rừng sâu

Anh đi, em ở lại nhà Hai vai gánh vác mẹ già, con thơ Lầm than bao quản muối dưa Anh đi, anh liệu chen đua với đời

Anh đi kiệu lộng ba bong Bỏ em cấy lúa đồng không một mình

Anh gặp em hồi đứng bóng đang trưa Trách trời sao vội tối, anh chưa phân cạn lời

Anh em bốn bể là nhà Người dưng khác họ vẫn là anh em

Anh Hai, anh tính đi “mô” ? Tôi đi chợ Tết, mua khô cá thiều

Anh hít cái bông bưởi, anh còn hửi cái bông cam Anh thích nấm tràm, anh lại ham nấm mối

Anh lấy được em bỏ công ao ước Em lấy được anh thoả dạ ước ao

Anh mau thức dậy học bài Mong cho anh sớm thành tài Trước làm đẹp mặt nở mày mẹ cha Sau là không phụ tình ta bao ngày

Anh này rõ khéo làm ăn Đi cày chẳng biết, chít khăn mượn người

Anh nói với em nhiều tiếng thâm trầm Nằm đêm nghĩ lại nát bằm lá gan

Anh ơi, anh giận em chi Anh muốn vợ bé, em thì lấy cho

Anh ơi anh ở lại nhà Thôi đừng vui thú nguyệt hoa chơi bời Còn tiền kẻ rước, người mời Hết tiền, chẳng thấy một người nào ưa

Anh ơi đi lính cho Tây Con dại cả bầy bỏ lại ai nuôi

Anh ơi em chẳng lấy đâu Anh đừng cạo mặt, nhổ râu tốn tiền

Anh ơi nơm cá xong chưa Xuồng em neo đợi chờ trưa anh về

Anh say rượu ngày mai sẽ tỉnh Kẻ say tình, mãi không tỉnh đâu em

Anh ơi uống rượu thì say, Bỏ ruộng ai cày, bỏ giống ai gieo

Anh thương em, thương quấn thương quit Anh bồng ra gốc mít, anh bồng khít gốc chanh Anh bồng quanh đám sậy, anh bồng bậy vô mui Anh bồng lui sau lái, anh bồng ngoáy trước mũi

Anh thương em trầu hết lá lươn Cau hết nửa vườn, cha với mẹ nào hay Dầu mà cha mẹ có hay Nhứt đánh nhì đày, hai lẽ mà thôi Gươm vàng để đó em ôi Chết thì chịu chết, lià đôi anh không lià

Anh tỷ như phận anh Chẳng thà ở lều tranh Như thầy Tăng, thầy Lộ Cũng không ham mộ, Như Vương Khải, Thạch Sùng Đạo người giữ vẹn, bần cùng sá chi

Anh về bán ruộng cây da Bán cặp trâu già, mới cưới đặng em

Anh về đếm hết sao trời Em đây kết tóc ở đời với anh

Anh về đô thị hôm nao Gió lay cây choại, lệ trào mi em

Anh về em chẳng dám đưa Hai hàng nước mắt như mưa tháng mười

Anh về làm rể ăn cơm với cá Em về làm dâu ăn rau má với rạm đồng

Anh với em mà tựa vai kề Nay dù em có lạc Sở sang Tề Thì em cũng nên gởi thơ về 1 lá đặng cho anh hay

Ao có bờ, sông có bến

Ao sâu thì lắm ốc nhồi, Chồng mình lịch sự nửa người nửa ta Ghen lắm thì đứt ruột ra, Chồng mình sẽ tới tay ta phen này

Áo dài, chớ tưởng là sang, Bởi không áo ngắn, mới mang áo dài

Áo mặc sao qua khỏi đầu

Áo anh đứt chỉ đường tà Vợ anh chưa có, mẹ già chưa khâu

B

Ba cô đội gạo lên chùa một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư sư về sư ốm tương tư ốm lăn ốm lóc nên sư trọc đầu ai làm cho dạ sư sầu cho ruột sư héo như bầu đứt dây

2. Ba đồng một mớ đàn ông Đem bỏ vào lồng cho kiến nó tha Ba trăm một mụ đàn bà Đem về mà trải chiếu hoa cho ngồi

3. Ba đồng một mớ trầu cay Sao anh không hỏi những ngày còn không? Bây giờ em đã có chồng Như chim vào lồng, như cá cắn câu Cá cắn câu biết đâu mà gỡ Chim vào lồng biết thuở nào ra

4. Ba năm ở với người đần Chẳng bằng một lúc ghé gần người khôn

5. Ba năm trấn thủ lưu đồn Ngày thì canh điếm tối dồn việc quan

6. Ba tiền một khúc cá buôi Cũng mua cho được mà nuôi mẹ già

7. Ba trăng là mấy mươi hôm, Mai Nam nắng trước, chiều Nồm quạnh sau Chàng ơi đừng phụ khó tham giàu Khi lành tôn trượng, khi đau phụ phàng

8. Bà già đeo bị hạt tiêu Sống bao nhiêu tuổi nhiều điều đắng cay

9. Bạc sao bạc chẳng vừa thôi Để cho nước chảy hoa trôi lỡ làng

10. Bà con khó xin đừng bỏ Kẻ lạ dầu sang cũng chớ đua

11. Bà già đã tám mươi tư Ngồi trong cửa sổ gởi thư lấy chồng

12. Bà già đi chợ Cầu Bông Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng? Xem rằng ông mới bói rằng: Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn

13. Bạc Liêu nước chảy lờ đờ Dưới sông cá chốt trên bờ Triều Châu

14. Bắc thang lên hái hoa vàng Vì ai cho thiếp biết chàng từ đây

15. Bạn bè là nghĩa tương tri Sao cho sau trước vẹn bề mới nên

16. Bạn nghèo thuở trước chớ quên Vợ cùng kham khổ, chẳng nên phụ tình

17. Bàn tay còn có ngón dài, ngón vắn, Con một nhà đứa trắng đứa đen, Hễ ăn vóc học quen, Dẫu họ chê mình vụng, tập rèn cũng phải hay

18. Bạn vàng lại gặp bạn vàng Long Lân Quy Phụng một đoàn tứ linh

19. Bánh cả mâm, sao em kêu rằng bánh ít? Trầu cả chợ, sao em gọi là trầu không? Trai nam nhi không đối đặng Gái má hồng xin thử đối xem!

20. Bao giờ cho đặng thảnh thơi, Tay têm thuốc cống, miệng mời lang quân

21. Bao giờ cho đến tháng Mười Thổi nồi cơm nếp vừa cười vừa ăn

22. Bao giờ cho đến tháng Năm Thổi nồi cơm nếp vừa nằm vừa ăn

23. Bao giờ mưa thuận gió hòa Thay lông đổi cánh lại ra phượng hoàng

24. Bao giờ cạn rạch Đồng Nai Nát chùa Thiên Mụ mới phai lời nguyền

25. Bao giờ chạch đẻ ngọn đa Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình Bao giờ cây cải làm đình Gỗ lim thái ghém thì mình lấy ta

26. Bao giờ cho chuối có cành Cho sung có nụ, cho hành có hoa Bao giờ trích đẻ ngọn đa Sáo đẻ dưới nước, thì ta lấy mình

27. Bao giờ cho khỉ đeo hoa Cho voi đánh sáp, cho gà nhuộm răng

28. Bao giờ nước ngọt đường cay Gánh vừa lon gạo thì thằng Tây ở tù

29. Bao giờ sen mọc Biển Đông Cha con nhà Nguyễn bế bồng nhau đi

30. Bao phen lên ngựa ra về Cầm cương níu lại xin đề câu thơ Câu thơ ba bốn câu thơ Câu đợi, câu chờ, câu nhớ, câu mong

31. Bao phen quạ nói với diều Sau nhà cô Huệ có nhiều gà con

32. Bậu chê qua ở rẫy ăn còng Bậu về ở chợ ăn ròng mắm nêm

33. Bây giờ gặp phải hội này Khi trời hạn hán, khi hay mưa dầm Khi trời gió bão ầm ầm, Đồng tiền lúa thóc, mười phần được ba

34. Bấy lâu nay em ở ven rừng, Chim kêu, vượn hú, em nửa mừng nửa lo

35. Bé nhưng mà bé hạt tiêu Bé cay bé đắng bé xiêu lòng người

36. Bên sông thanh vắng một mình Có ông ngư phủ biết tình mà thôi

37. Biên Hòa có bưởi Thanh Trà Thủ Đức nem nướng, điện Bà Tây Ninh

38. Bớ chiếc ghe sau chèo mau em đợi, Cho khỏi khúc sông này bờ bụi tối tăm

39. Bóng trăng anh tưởng bóng đèn Bóng cây anh ngỡ bóng thuyền em sang

40. Bông chi thơm lạ thơm lung Thơm cây, thơm lá, người trồng cũng thơm

41. Bữa ăn có cá cùng canh Anh chưa mát dạ bằng anh thấy nàng

42. Buồn chẳng muốn nói, gọi chẳng muốn trông Tưởng sự lấy chồng, tỉnh như con sáo

Buồn tình cha chả buồn tình Không ai nói chuyện với mình cho vui

44. Bảy với ba tính ra một chục Còm tam tứ lục tính lại cửu chương Liệu bề đát được thì thương Đừng gầy rồi bỏ, thế thường cười chê

45. Bắp non mà nướng lửa lò Đố ai ve được con đò Thủ Thiêm

46. Bắt con ngựa ngựa ô, ngựa ô tra khớp Lục lạc đồng đen, em mang hài tốt Ngấy ngây muôn dặm đường dài Cá rô róc rách ruộng cày Ai ghẹo gì mày hỡi cá rô con?

47. Bắc thang lên hỏi ông trời Bỏ tiền cho gái có đòi được chăng!

48. Bây giờ mận mới hỏi đào Vườn hồng đã có ai vào hay chưa Mận hỏi thời đào xin thưa Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào!

49. Bây giờ tui biết phận tui Chỉ là cơm nguội phòng khi đói long

50. Bấy lâu vắng mặt khát khao Bây giờ thấy mặt muốn cào mặt ra

51. Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn

52. Bậu buồn, qua dễ chẳng buồn Cá dưới sông biếng lội, chim trên nguồn biếng bay

53. Bên kia sông, ai lập kiểng chùa Tân Thiện Bên này sông, qua lập cái huyện Hà Đông Cái huyện Hà Đông để cho ông Bao Công xử kiện Cái chuà Tân Thiện nhiều kẻ tu hành Chim kêu dưới suối trên cành Qua không bỏ bậu, sao bậu đành bỏ quả

54. Bên này sông em bắc cây cầu mười tấm ván Bên kia sông em lập cái quán mười hai từng Bán buôn nuôi mẹ cầm chừng đợi anh

55. Bến em có gốc dừa tơ Đêm trăng em đứng em chờ đợi ai

56. Biết bao gái đẹp như hoa Vỡ trâm, gãy xuyến, chìm thoa, rơi vàng

57. Bồ câu bồ các Tha rác lên cây Gió đánh lung lay Là vua Cao Tổ Những người mặt rỗ Là ông Tiêu Hà Nước chảy đường qua Là dượng Tào Tháo Đánh bạc cầm áo Là anh Trần Bình

58. Biết nhau từ thuở buông thừng Trăm chắp nghìn nối, xin đừng quên nhau

59. Biết thì thưa thốt Không biết thì dựa cột mà nghe

60. Biển sâu, con cá lớn vẫy vùng Trời cao muôn trượng, cánh chim hồng bay cao

61. Biển trời đua sắc vẫy vùng Nữ nhi sánh với anh hùng được nao!

62. Biểu về nói với ông câu Cá ăn thì giựt, để lâu hết mồi

63. Bì phấn với vôi Bì con ông lái với tôi chân sào

64. Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi Buôn bán không lời, chèo chống mỏi mê

65. Bông sứ cùng với bông lài Tui quyết bẻ hết, khỏi ai cằn nhằn

66. Bốn ông mà ngồi một bàn Cùng uống một chén, cùng than một lời

67. Bờ sông lại lở xuống song Đàn bà mà lấy đàn ông, thiệt gì

68. Bởi anh đành đoạn Đốn ngọn cây bần Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm Thương anh em phải sớm hôm

69. Bởi anh trăm việc canh nông Cho nên mới có bồ trong bịch ngoài

70. Buồn ngủ lại gặp chiếu manh Hay ăn, làm biếng gặp anh đứng đường

71. Buồn trông chênh chếch sao mai Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ Buồn trông con nhện giăng tơ Nhện ơi, nhện hỡi, nhện chờ mối ai

72. Buồn về một nỗi tháng giêng Con chim, cái cú, nằm nghiêng thở dài Buồn về một nỗi tháng hai Đêm ngắn, ngày dài, thua thiệt người ta Buồn về một nỗi tháng ba Mưa rầu, nắng lửa, người ta lừ đừ Buồn về một nỗi tháng tư Con mắt lừ đừ cơm chẳng muốn ăn Buồn về một nỗi tháng năm Chửa đặt mình nằm gà gáy, chim kêu

73. Buổi chợ đông con cá đồng anh chê lạt Buổi chợ tan rồi con tép bạc anh cũng khen ngon

74. Bùn xa bèo, bùn khô bèo héo Lựu xa đào, lựu xéo đào xiên Vàng cầm trên tay rớt xuống không phiền Chỉ phiền một nỗi nợ với duyên không tròn

75. Bươm bướm mà đậu cành bong Đã dê con chị, lại bồng con em

76. Bước lên xe kiếng đi viếng mả chồng Mả chưa cỏ mọc trong lòng đậu thai

77. Bước sang canh một anh thắp ngọn đèn vàng Chờ con bạn ngọc thở than đôi lời Canh hai vật đổi sao dời Tính sao nàng tính trọn đời thủy chung Canh ba cờ phất trống rung Mặc ai ai thẳng ai dùn mặc ai Canh tư hạc đậu cành mai Sương sa lác đác khói bay mịt mờ Canh chầy tơ tưởng tưởng tơ Chiêm bao thấy bậu dậy rờ chiếu không

78. Bước vô trường án, vỗ ván cái rầm Bủa xua ông Tham biện, bạc tiền ông để đâu

79. Bước xuống ruộng sâu, em mảng sầu tấc dạ Tay em ôm bó mạ, luỵ ứa hai hàng Ai làm lỡ chuyến đò ngang Cho loan với phượng đôi hàng biệt ly

80. Bực mình chẳng muốn nói ra Muốn đi ăn giỗ chẳng ma nào mời

C

1 . Canh khuya thắp chút dầu dư Tim loan cháy lụn thiếp sầu tư một mình

2. Cau già dao bén thì ngon Người già trang điểm phấn son cũng già

3. Cá bống còn ở trong hang Lá rau tập tàng còn ở ruộng dâu Ta về, ta sắm cần câu Câu lấy cá bống, nấu rau tập tang

4. Cá kèo mà gặp mắm tươi Như nơi đất khách gặp người cố tri

5. Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư

6. Cá nục nấu với dưa hồng Lơ mơ có kẻ mất chồng như chơi

7. Cá tươi xem lấy đôi mang Người khôn xem lấy đôi hàng tóc mai Tóc mai sợi vắn sợi dài Có đâu mặt rỗ đá mài không trơn

8. Cách sông mới phải luỵ thuyền Còn như đường liền ai phải luỵ ai

9. Cái cò lặn lội bờ song Muốn lấy vợ đẹp, nhưng không có tiền

10. Cái cò mày đi ăn đêm Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao Ông ơi ông vớt tôi nao Tôi có lòng nào, ông hãy sáo măng Có sáo, thì sáo nước trong Đừng sáo nước đục, đau lòng cò con

11. Cái kiến mày kiện củ khoai Chê em tao khó, lấy ai cho giàu Nhà tao chín đụn, mười trâu Lại thêm ao cá bắc cầu rửa chân Cầu này là cầu ái ân Một trăm con gái rửa chân cầu này Có rửa thì rửa chân tay Chớ rửa chân mày, chết cá ao anh

12. Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Phong Điền Anh thương em cho bạc cho tiền Đừng cho lúa gạo, xóm giềng họ hay!

13. Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Xà No Anh có thương em, xin sắm một con đò Để em qua lại mua cò gởi thơ

14. Cái ngủ mày ngủ cho lâu Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về

15. Cái ngủ mày ngủ cho say Mẹ mày vất vả chân tay suốt ngày

16. Cái răng cái tóc là góc con người

17. Cát bay vàng lại ra vàng Những người quân tử dạ càng đinh ninh Đinh ninh ta để dạ này Có công mài sắt, có ngày nên kim

18. Cà Mau hãy đến mà coi Muỗi kêu như sáo thổi Đỉa lội lềnh như bánh canh

19. Càng già càng dẻo càng dai Càng gãy chân chõng, càng sai chân giường

20. Cầm tay em như ăn bì nem gỏi cuốn Dựa lưng nàng như uống chén rượu ngon

21. Cầm vàng mà lội qua song Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng

22. Cần Thơ là tỉnh Cao Lãnh là quê Anh đi lục tỉnh bốn bề Mảng lo buôn bán không về thăm em

23. Cậu cai nón dấu lông gà Cổ tay đeo nhẫn gọi là cậu cai Ba năm được một chuyến sai Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê Cậu cai buông áo em ra Ðể em đi bán kẻo mà chợ trưa

24. Cây cao bóng mát không ngồi Ra ngồi chỗ nắng trách trời không mây

25. Cây da Chợ Đũi nay nó trụi lủi, trốc gốc, mất tàn Tình xưa còn đó, ngỡ ngàng nan phân!

26. Cây khô không dễ mọc chồi Mẹ già không thể sống đời với con

27. Cây không trồng nên lòng không tiếc Con không đẻ nên mẹ ghẻ không thương

28. Cây trên rừng hoá kiểng Cá dưới biển hoá long Con cá lòng tong ẩn bóng ăn rong Anh đi lục tỉnh giáp vòng Đến đây trời khiến đem lòng thương em

29. Cây vông đồng không không trồng mà mọc Con gái xóm này chẳng chọc mà theo

30. Cây xanh lá đỏ hoa vàng Hạt đen rễ trắng đố chàng là chi (đố là gì? Cây rau sam)

31. Cây xanh thời lá cũng xanh Cha mẹ hiền lành để đức cho con Mừng cây rồi lại mừng cành Cây đức lắm chồi, người đức lắm con Ba vuông sánh với bảy tròn Đời cha vinh hiển đời con sang giàu

32. Cậu cai buông áo em ra Để em đi chợ kẻo mà chợ trưa Chợ trưa dưa nó héo đi Lấy chi nuôi mẹ, lấy gì nuôi em?

33. Cha mẹ anh có đánh quằn đánh quại Bắt anh ra treo tại nhành dương Biểu từ ai, anh từ đặng Chớ biểu anh từ người thương, anh không từ

34. Cha mẹ nuôi con biển hồ lai láng Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày

35. Chanh chua thì khế cũng chua Chanh bán có muà, khế bán quanh năm

36. Cháu ơi cháu ngủ cho ngon Của dì, dì giữ ai bòn mặc ai

37. Chàng ôi, giận thiếp mà chi Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói long

38. Chàng về để áo lại đây Để khuya em đắp gió khuya lạnh lung

39. Chàng về để áo lại đây Phòng khi em nhớ cầm tay đỡ buồn

40. Chặt không đứt, bứt không rời Phơi không khô, chụm không cháy (Đố là con gì? Con sam)

41. Chẳng tham ruộng cả, ao tiền Chỉ tham cái bút, cái nghiên anh đồ

42. Chân đi ba bước lại dừng Tuổi em còn bé chưa từng đi buôn Đi buôn cho đáng đi buôn

Đi buôn cau héo có buồn hay không

43. Chén tình là chén say sưa Nón tình anh đội nắng mưa trên đầu

Chẻ tre bện sáo cho dầy Chận ngang sông Mỹ có ngày gặp em

45. Chê đắng chê hôi Đã chê xôi không dẻo Lại chê kẹo không ngọ

46. Chê đây, lấy đấy sao đành Em chê cam sành , lấy phải quít hôi Quít hôi bán một đồng mười Cam ba đồng một, quít ngồi trơ trơ

47. Chết trước được mồ, được mả Chết sau nằm ngả, nằm nghiêng

48. Chiếc khăn cô đội trên đầu Gió xuân đưa đẩy rơi vào tay tôi Bâng khuâng tôi chẳng muốn rời Trao cô thì tiếc, giữ thời không yên

49. Chiếu bông mà trải góc đền Muốn vô làm bé biết có bền hay không?

50. Chiều chiều, buồn miệng nhai trầu Nhớ người quân tử bên cầu ngẩn ngơ

51. Chiều chiều chim vịt kêu chiều Bâng khuâng nhớ bạn chín chiều ruột đau

52. Chiều chiều lại nhớ chiều chiều Nhớ người áo trắng khăn điều vắt vai

53. Chiều chiều, ông chánh về Tây Cô ba ở lại lấy thầy Thông Ngôn Thông ngôn, ký lục bạc chục không màng Lấy chồng thợ bạc đeo vàng đỏ tay

54. Chiều chiều ông Lã Đông Tân Vai mang bầu rượu, tay cầm chiếc nem

55. Chiều chiều ra đứng ngõ sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

56. Chiều chiều tui buồn tui ra sông cái, tự ải cho rồi Sống làm chi mà chia ly thục nữ Thác cho rồi đặng chữ thuỷ chung

57. Chiều chiều vịt lội cò bay Ông voi bẻ mía chạy n_ vô rừng Vô rừng bứt một sợi mây Đem về thắt gióng cho nàng đi buôn

58. Chim chìa vôi bay ngang đám thuốc Cá bãi trầu lội tuốt mương cau

59. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe

60. Chim khôn mắc phải lưới hồng Hễ ai gỡ được, đền công bạc vàng Anh rằng anh chẳng lấy vàng Hễ anh gỡ được, thì nàng lấy anh

61. Chim quyên ăn trái nhãn lồng Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi

62. Chim quyên xuống đất ăn trùng Anh hùng lỡ vận lên rừng đốt than Chim quyên xuống đất cũng quyên Anh hùng lỡ vận vẫn còn duyên anh hùng

63. Chim trời ai dễ đếm long Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày

64. Chim xa cành còn thương nhớ cội Người xa người tội lắm người ơi! Chẳng thà không gặp thì thôi Gặp rồi mỗi đứa một nơi sao đành

65. Chính chuyên chết cũng ra ma Lẳng lơ chết cũng đem ra ngoài đồng

66. Chì khoe chì nặng hơn đồng Sao chì chẳng đúc nên cồng, nên chuông

67. Chị kia bới tóc đuôi gà Nắm đuôi chị lại hỏi nhà chị đâủ Nhà tui ở dưới đám dâu Ở trên đám đậu đầu cầu ngó qua

68. Chị lấy chồng em gặm giò heo Giò heo chị để chị treo Em lấy giò mèo em gặm em chơi

69. Chỉ đâu mà buộc ngang trời Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ

70. Chỉ đâu mà buộc ngang trời Tay đâu mà bụm miệng người thế gian

71. Cho em trở lại đường xưa Để em tìm lại gốc dừa cạnh ao Lời anh âu yếm chiều nào Thoảng vang trong gió rì rào chớm thu

72. Chồng chài, vợ lưới con câu Thằng rể đóng đáy, con dâu đi nò

73. Chồng chung chồng chạ Ai khéo hầu hạ thì được chồng riêng

74. Chồng già vợ trẻ là duyên Vợ già, chồng trẻ là tiên ba đời

75. Chồng già vợ trẻ là tiên Vợ già, chồng trẻ là duyên trên đời

76. Chồng giận thì vợ làm lành Miệng cười chúm chím: Thưa anh giận gì Thưa anh, anh giận em chi Muốn lấy vợ bé em thì lấy cho

77. Chồng thấp mà lấy vợ cao Nồi tròn, vung méo úp sao cho vừa

78. Chồng thấp mà vợ lại cao Như đôi đũa lệch biết sao so bằng

79. Chơi hoa cho biết mùi hoa Cầm cân cho biết cân già, cân non

80. Chuối non giú ép chát ngầm Trai tơ đòi vợ khóc thầm thâu đêm

81. Chuột kêu chút chít trong rương Em đi co kheó đụng giường mẹ hay

82. Chuyện đời chẳng ít thì nhiều Không dưng, ai dễ đặt điều cho ai

83. Chuyện người mặc kệ người lo Hơi đâu đáy nước, mình mò bóng trăng

84. Chừng nào đá nổi rong chìm Muối chua chanh mặn anh tìm được em

85. Chữ trinh đáng giá ngàn vàng Từ anh chồng cũ đến chàng là năm Còn như yêu vụng nhớ thầm Họp chợ trên bụng hàng trăm sá gì

86. Con ai đem bỏ chùa này A di đà Phật, con thầy thầy nuôi

87. Con cá buôi quạt đuôi ra biển Bắc Bơi dọc lội ngang không chắc trở về

88. Con cá đối nằm trên cối đá Chim đa đa đậu nhánh đa đa Chồng gần không lấy, bậu lấy chồng xa Mai sau cha yếu mẹ già Chén cơm đôi đũa, bộ kỷ trà ai dưng?

89. Con cá mày ở dưới ao Tao tát nước vào mày sống được chăng

90. Con cá trong lờ đỏ hoe con mắt Con cá ngoài lờ ngúc ngoắc muốn vô

91. Con chim chích choè Nó đậu cành chanh Tôi ném hòn sành Nó quay lông lốc Tôi làm một chốc Được ba mâm đầy Ông thầy ăn một Bà cốt ăn hai Cái thủ, cái tai Tôi đem biếu chúa Chúa hỏi chim gì Con chim chích chòe…

92. Con chim mày ở trên cây Tao đứng dưới gốc mày bay đường nào

93. Con chim nho nhỏ Đỏ mỏ xanh long Đỏ mồng xanh kiếng Nó kêu xao xuyến Nhiều tiếng lạ lung Kêu sao cho quân tử nghe cùng Phải duyên thì kết, phải lòng thì thương

94. Con có cha mẹ đẻ Không ai ở lỗ nẻ chui lên

95. Con cóc là cậu ông trời Hễ ai đánh nó thì trời đánh cho Con cóc là cậu thầy nho Hễ ai đánh chết trời cho quan tiền

96. Con công hay múa Nó múa làm sao Nó rụt cổ vào Nó xoè cánh ra Nó đậu cành đa Nó kêu ríu rít Nó đậu cành mít Nó kêu vịt chè Nó đậu cành tre Nó kêu bè rau muống Nó đậu dưới ruộng Nó kêu tầm vông Con công hay múa

97. Con đỉa đeo bà Con gà cục tác Mỏ nhác cầm chèo Con mèo cầm lái Con rái chạy buồm Con tôm tát nước…

98. Con gái giống cha giàu ba họ Con trai giống mẹ khó ba đời

99. Con gái mà gả chồng xa Một là mất giỗ hai là mất con Con gái mà gả chồng gần Có chén canh cần nó cũng đem cho

100. Con gái ông Bang che dù che lọng Con gái bà bống thổi lửa tắt đèn

101. Con hơn cha là nhà có phúc

102. Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà

103. Con không cha như nhà không nóc Con không mẹ con khóc tối ngày

104. Con không chê cha mẹ khó Chó không chê chủ nhà nghèo

105. Con kiến mày ở trong nhà Tao đóng cửa lại mày ra đường nào?

106. Con lên ba cả nhà học nói

107. Con mèo mà trèo cây cau Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà Chú chuột đi chợ đường xa Mua mắm, mua muối giỗ cha con mèo

108. Con mèo con chuột có long Cây tre có mắt, nồi đồng có quai

109. Con nhà lính, tính nhà quan

110. Con nhà tông, chẳng giống lông cũng giống cánh

111. Con quốc kêu réo rắt trên ngàn Gà rừng táo tác gọi con tha mồi Lạnh lùng thay láng giềng ôi Láng giềng lạnh ít, sao tôi lạnh nhiều

112. Con người có tổ có tong Như cây có cội, như sông có nguồn

113. Con ơi học lấy nghề cha Một đêm ăn trộm bằng ba năm làm

114. Con ơi nhớ lấy câu này Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan

115. Con sâu làm rầu nồi canh Một người làm xấu, nhơ danh cả nhà

116. Con sông bên lở, bên bồi Bên lở thì đục, bên bồi thì trong Sông kia nước chảy đôi dòng Biết rằng bên đục, bên trong bên nào!

117. Con út con ít như mít chín cây Gái cũng như trai, ai ai cũng chuộng

118. Con vua thì được làm vua Con sãi ở chùa thì quét lá đa

119. Có cây mới có dây leo Có cột có kèo, mới có đòn tay

120. Có cha có mẹ thì hơn Không cha không mẹ như đờn đứt dây¨

121. Có chồng mà chẳng có con Khác gì hoa nở trên non một mình

122. Có chum cá mới ở đià Có em anh mới sớm khuya chốn này

123. Có con mà gả chồng gần Nửa đêm đốt đuốc đem phần cho cha Có con mà gả chồng xa Ba phần ruộng trẻo chẳng ma nào cày

124. Có công mài sắt có ngày nên kim

125. Có của thì có mẹ nàng Có bạc có vàng thì có kẻ ưa Chị là con gái nhà giầu Ăn mặc tốt đẹp vào chầu tòa sen Em là con gái nhà hèn Ăn mặc rách rưới mon men ngoài hè

126. Có đâu sen, ấu một bồn? Có đâu chanh, khế sánh phần lựu lể

127. Có đỏ mà chẳng có thơm Như hoa dâm bụt nên cơm cháo gì!

128. Có gió giông hung mới biết tùng bá cứng Nhờ ngọn lửa hồng mới rõ thức vàng cao Thuyền quyên sánh với anh hào Vốn không thả lý, gieo đào như ai!

129. Có làm mới có ăn Ngồi không ai dễ đem phần tới cho

130. Có lòng xin tạ ơn long Xin đừng đi lại mà chồng em ghen

131. Có phước đẻ con biết lội Có tội đẻ con hay trèo Có phước lấy được vợ già Sạch cửa sạch nhà, lại ngọt canh cơm Vô phước, lấy phải trẻ ranh Nó ăn, nó phá tan tành nó đi

132. Có thằng chồng ghiền như ông tiên nho nhỏ Ngó vô nhà đèn đỏ đèn xanh Có thằng chồng say như trong chay ngoài hội Ngó vô nhà như hội tầm vu

133. Có yêu thời nói rằng yêu Chẳng yêu, thì nói một điều cho xong Làm chi dở đục, dở trong Lờ đờ như nước cho lòng chẳng an

134. Còn ăn còn ngủ còn gân Không ăn không ngủ có mần được chi

135. Còn cha gót đỏ như son Đến khi cha thác, gót con đen xì

136. Còn duyên kén những trai tơ Hết duyên ông lão cũng quơ làm chồng

137. Còn duyên như tượng tô vàng Hết duyên như ổ ong tàn ngày mưa

138. Còn duyên kẻ đón người đưa Hết duyên đi sớm về trưa một mình

139. Còn đêm nay nữa mai đi Lạng vàng không tiếc, tiếc chi ngồi kề Còn đêm nay nữa, mai về Lạng vàng không tiếc, tiếc kề má son

140. Còn trời còn nước còn non Còn cô bán rượu, anh còn say sưa

141. Cỏ mọc bờ giếng cheo leo Lâm chung có bậu, hiểm nghèo có qua

142. Cõng rắn cắn gà nhà Rước voi dày mả tổ

143. Cô ấy mà lấy anh này Chẳng phải đi cấy đi cày nữa đâu Ngồi trong cửa sổ têm trầu Có hai con nhỏ đứng hầu hai bên

144. Cô kia má đỏ hồng hồng Cô chưa lấy chồng, còn chờ đợi ai Buồng không lần lữa hôm mai Đầu xanh mấy chốc, da mồi tóc sương

145. Công anh chẻ nứa đan bồ Con chị đi mất, anh vồ con em Công anh rọc lá gói nem Con chị đi mất, con em trốn chồng

146. Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con

147. Cổ tay em trắng lại tròn Để cho ai gối nó mòn một bên

148. Công anh làm rể có tài một mình ăn hết mười hai vại cà giếng đâu thì dắt anh ra kẻo mà anh chết theo cà nhà em

149. Cơm kể ngày, cày kể buổi

150. Cơm khô là cơm chảo Cơm nhão là cơm hà tiện

151. Cờ bạc là bác thằng bần Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm

152. Cu kêu ba tiếng cu kêu Kêu mau đến Tết, dựng nêu ăn chè

153. Cu kêu từng cặp trên cây Tào khương nghĩa nặng, sao mầy bỏ tao

154. Cúc mọc dưới sông anh kêu là cúc thủy Sàigòn xa, chợ Mỹ cũng xa Gởi thơ thăm hết nội nhà Trước thăm phụ mẫu, sau là thăm em

155. Cùng nhau tớ trước thầy sau Chim kêu vượn hú thêm đau đớn long

156. Của chua ai nấy cũng them Em cho chị mượn chồng em vài ngày Chồng em đâu phải trâu cày Mà cho chị mượn cả ngày lẫn đêm

157. Của làm ra để trên gác Của cờ bạc để ngoài sân Của phù vân để ngoài ngõ

158. Của mình mình giữ bo bo Của người thì thả cho bò ăn no

159. Của một đồng, công một lượng Công thì thưởng, tội thì trừng Đặng không mừng, mất không lo Ăn chưa no, lo chưa tới Ăn cơm mới, nói chuyện cũ Cha mẹ cú, đẻ con tiên Cha mẹ hiền, sinh con thảo

160. Cũ người thì lại mới ta Người chê rách rưới, ta là gấm nhung

161. Cũng trũng, cũng gò, cũng rẫy, đồng Một bề biển lớn, ba bề song Bèo theo nước cuốn qua Vàm Láng Nắng mở đường lên họp Chợ Giồng Thế sự nếu dồn cơn nước nổi Tình quê xin thắp bóng đèn chong Ruộng biền, muối mặn đời thanh đạm Dấu giữa phù hoa, há lạt long

162. Cao su đi dễ khó về Khi đi trai tráng khi về bủng beo

163. Cao su đi dễ khó về Trai đi mất vợ gái về thêm con

164. Con gà cục tác lá chanh Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi Con chó khóc đứng khóc ngồi Bà ơi đi chợ mua tôi đồng hành

165. Chiều chiều trước bến Văn Lâu Ai ngồi ai câu ai sầu ai thảm Ai thương ai cảm ai nhớ ai trông Thuyền ai thấp thoáng bên song Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non

166. Cười người chớ vội cười lâu Cười người hôm trước hôm sau người cười

VẦN D

Dao cau rọc lá trầu vàng Mắt anh anh liếc, mắt nàng nàng đưa

Day qua bên trái gặp bảy mũi dùi Day qua bên mặt gặp mười mũi giáo

Dạy con từ thuở còn thơ Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về

Dã tràng xe cát biển đông Nhọc nhằn mà chẳng nên công cán gì

Dầu bông quế, dầu bông hường Hải đường, thơm thiệt là thơm Tóc em như lông con chó xồm Xức dầu thì xức, ai thèm dòm, bớ em Hai

Dầu bông sứ, dầu bông ngâu Xức tóc con Thị Mầu Nó đứng đầu cầu Nắng dãi mưa dầu, hôi hãy còn hôi

Dầu cù là hiệu Ông Tiên Xức vô chót mũi, nổi điên tức thời

Dốc một lòng lấy chồng hay chữ Để ra vào kinh sử lắng nghe

Duyên phải duyên kim cải Ngãi phải ngãi giao hoà Rồi mai mốt đây con bạn nói dià nhà Cho qua nhắn kỉnh thăm cô bác với ông bà đặng bình an

Dù ai cho bạc cho vàng Chẳng bằng trông thấy mặt chàng hôm nay

Dù ai nói ngã nói nghiêng Thì ta cũng vững như kiềng ba chân

VẦN Đ

Đánh bạc quen tay Ngủ ngày quen mắt Ăn vặt quen mồm

Đánh chết, mà nết không chừa Đến mai ăn chợ, bánh dừa lại ăn

Đàn bà nói có là không Nói yêu là ghét, nói buồn là vui

Đàn bà tốt tóc thì sang Đàn ông tốt tóc thì mang nặng đầu

Đàn đâu mà gảy tai trâu Đạn đâu bắn sẻ, gươm đâu chém ruồi

Đàn kêu tích tịch tình tang Ai đem công chúa lên thang mà về

Đàn ông đi biển có đôi Đàn bà đi biển mồ côi một mình

Đàn ông không râu vô nghì Đàn bà không vú lấy gì nuôi con

Đèn Sài Gòn ngọn xanh ngọn đỏ Đèn Mỹ Tho ngọn tỏ ngọn lu Anh về học lấy chữ nhu Chín trăng em cũng đợi, mười thu em cũng chờ

Đèn cầu tàu ngọn lu ngọn tỏ Anh trông không rõ, anh ngỡ đèn màu Rút gươm đâm họng máu trào Để em ở lại, em kiếm thằng nào hơn anh

Đèn nhà lầu hết dầu đèn tắt Lửa nhà máy hết cháy thành than Nhang chùa Ông hết mạt nhang tàn Kể từ khi em biết được chàng Đêm về em lăn lộn như con chim phượng hoàng bị tên

Đèn nào cao bằng đèn Châu Đốc Xứ nào dốc bằng xứ Nam Vang Một tiếng anh than ba bốn đôi vàng em không tiếc Anh lấy đặng em rồi anh trốn biệt lánh thân

Đèn nào sáng bằng đèn Sa Đéc Gái nào đẹp bằng gái Nha Mân Anh thả ghe câu lên xuống mấy lần THương em đứt ruột, nhưng tới gần lại run

Đèn treo ngang quán Tỏ rạng bờ kinh Em có thương anh thì ăn nói cho thiệt tình Đừng để cho anh lên xuống một mình bơ vơ

Đêm khuya nguyệt lặn sao tàn Đồng hồ điểm nhặt nhớ chàng không quên

Đêm khuya ra đứng bờ ao Trông cá cá lặn trông sao sao mờ Buồn trông con nhện giăng tơ Nhện ơi nhện hỡi nhện chờ mối ai

Đêm khuya thắp chút dầu dư Tim loan cháy lụn, sầu tư một mình

Đêm khuya thiếp mới hỏi chàng Cau xanh ăn với trầu vàng xứng chăng?

Đêm khuya trăng dọi lầu son Vào ra thương bạn, héo hon ruột vàng Bển qua đây đàng đã xa đàng Dầu tui có lâm nguy thất thế Hỏi con bạn vàng nó cứu không? Chiều rồi kẻ Bắc, người Đông Trách lòng người nghĩa, nói không thiệt lời

Đêm nằm tàu chuối có đôi Hơn nằm chiếu tốt lẻ loi một mình

Đêm qua, đêm lạnh, đêm lùng Đêm đắp áo ngắn, đêm chung áo dài Bây giờ chàng đã nghe ai Aó ngắn chẳng đắp, aó dài không chung Bây giờ sự đã nhạt nhùn Giấm thanh đổ biển mấy thùng cho chua Cá lên mặt nước, cá khô Vì anh, em phải giang hồ tiếng tăm

Đêm qua nguyệt lặn về Tây Sự tình kẻ ấy, người đây còn dài Trúc với mai, mai về trúc nhớ Trúc trở về, mai nhớ trúc không Bây giờ kẻ Bắc, người Đông Kể sao cho xiết tấm lòng tương tư

Đêm thanh cảnh vắng Thức trắng năm canh Một duyên, hai nợ, ba tình Đường kia,nỗi nọ, phận mình ra sao

Đến đây đất nước lạ lùng Con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng lo

Đến ta mới biết của ta Trăm nghìn năm trước biết là của ai

Đề huề chồng vợ Như bí rợ nấu kiểm với khoai lang Như tép rang ăn cặp với canh khoai mỡ

Đi chùa lạy Phật cầu chồng Hộ pháp liền bảo đờn ông hết rồi

Đi đâu cho thiếp theo cùng Đói no thiếp chịu lạnh lùng thiếp cam

Đi đâu mà vội mà vàng Mà vấp phải đá mà quàng phải dây Thủng thỉnh như chúng anh đây Thì đá nào vấp, thì dây nào quàng

Đi cho biết đó biết đây Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn

Đi qua nhà nhỏ Thấy đôi liễn đỏ có bốn chữ vàng Thạnh suy anh chưa biết chớ thấy nàng anh vội thương

Đó đây trước lạ sau quen Chẳng gần, qua lại đôi phen cũng gần

Đói lòng ăn đọt chà là Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng

Đói lòng ăn nắm lá sung Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng

Đói lòng ăn nửa trái sim Uống lưng bát nước đi tìm người thương

Đói lòng nuốt trái khổ qua Nuốt vô sợ đắng, nhả ra con bạn cười

Đôi ta chẳng được sum vầy Khác nào cánh nhạn lạc bầy kêu sương Vì sương nên núi bạc đầu Cành lay bởi gió hoa sầu vì mưa

Đôi ta đã trót lời thề Con dao lá trúc đã kề tóc mai Dặn rằng: Ai chớ quên ai!

Đôi ta như loan với phượng Nỡ lòng nào để phượng lià cây Muốn cho có đó, có đây Ai làm nên nỗi nước này chàng ôi Thà rằng chẳng biết thì thôi Biết rồi gối chiếc lẻ loi thêm phiền

Đôi ta như thể con tằm Cùng ăn một lá, cùng nằm một nong Đôi ta như thể con ong Con quấn con quít, con trong con ngoài Đôi ta như thể con bài Chồng đánh vợ kết chẳng sai con nào

Đố ai biết luá mấy cây Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng Đố ai quét sạch lá rừng Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây Rung cây, rung cỗi, rung cành Rung sao cho chuyển lòng anh với nàng

Đố ai lặn xuống vực sâu Ru con không hát, em chừa nguyệt hoa

Đố anh con rít mấy chưn Cầu Ô mấy nhịp, chợ Đinh mấy người Mấy người bán áo con trai Chợ trong bán chỉ, chợ ngoài bán kim

Đốt than nướng cá cho vàng Lấy tiềng mua rượu cho chàng uống chơi

Đồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm Muốn ăn bôn súng mắm kho Thì vô Đồng Tháp ăn no đã thèm

Đồng tiền Vạn lịch Thích bốn chữ vàng Anh tiếc công anh gắn bó với cô nàng bấy lâu Bây giờ cô lấy chồng đâủ Để anh giúp đỡ trăm cau nghìn vàng

Đổ lửa than nên vàng lộn trấu Anh mảng thương thầm chưa thấu dạ em

Đổng Kim Lân hồi còn nhỏ, đi bán giỏ nuôi mẹ Anh gặp em đây không cửa không nhà Muốn vô gá nghĩa, biết là đặng chăng?

Đời vua Thái Tổ, Thái Tông Lúa rụng đầy đồng, gà chẳng cần ăn

Đờn cò lên trục kêu vang Qua còn thương bậu, bậu khoan có chồng Muốn cho nhơn nghĩa đạo đồng Qua đây thương bậu hơn chồng bậu thương Chiều nay qua phản bạn hồi hương Nghe bậu ở lại vầy vươn nơi nào Ghe tui tới chỗ cắm sào Nghe bậu có chốn muốn nhào xuống sông

Đu đủ tiá, bạc hà cũng tiá Ngọn lang dâm, ngọn mía cũng dâm Anh thấy em tốt mã anh lầm Bây giờ anh biết rõ, vàng cầm anh cũng buông

Đưa nhau đổ chén rượu hồng Mai sau em có theo chồng đất xa Qua đò gõ nhịp chèo ca Nước xuôi làm rượu quan hà chuốc say

Đường trơn trợt gượng đi kẻo té Áo còn nguyên ai nỡ xé vá quàng Hồi sớm mai, gặp em sao anh không hỏi Hay dạ của chàng nay đã hết thương?

Đứt tay một chút còn đau Huống chi nhân nghĩa, lià sao cho đành

E

VẦN E

Em có chồng sao em không nói? Để anh theo anh chọc em hoài Chắc có ngày anh sẽ bị ăn dao phay!

Em đeo chiếc kim hườn Em còn chờn vờn chiếc kim xuyến Hườn xuyến vuột tay rồi, buồn nghiến, ai thương!

Em liều một cái bánh bò Còn nào chót chét, cặp giò em chặt hai

Em liều một chén dầu chanh Con nào hỗn dữ vuốt nanh em bẻ liền

Em liều một trái sầu giêng Con nào độc hiểm, em nghiền ra tro

Em nghĩ thân em, như kiếng lấm lem cát bụi Ai đó lau chùi, biết tới buổi nào xong?

Em nhớ thương ai mà mặt mày ngơ ngác Nhớ tên hốt rác hay thương thằng vét đường mương?

Em ơi, anh bảo em này Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ đi

Em ơi, em có thương anh Em ra canh lính cho anh leo tường!

Em ơi em ở lại nhà Vườn dâu em hái mẹ già em thương Mẹ già một nắng hai sương Chị đi một bước trăm đường xót xa Cậy em em ở lại nhà

Em thấy anh em cũng muốn chào Sợ anh chồng cũ nó đứng bờ rào nó trông

Em chấy anh em cũng muốn chào Sợ rằng chị ả vắt dao trong mình Dao trong mình, gươm anh cặp nách Thuận nhơn tình khoét vách sang chơi

Em thương nhớ ai ngơ ngẩn bên đầu cầu Lược thưa biếng chải, gương tàu biếng soi Cái sập đá bỏ vắng em không ngồi Vườn hoa hoang lạnh mặc người vào ra

Em về hỏi mẹ cùng cha Có cho em lấy chồng xa hay đừng

Én bay thấp, mưa ngập bờ ao Én bay cao, mưa rào lại tạnh

VẦN G

Gan teo mấy đoạn, ruột thắt mấy từng Mình bảy buôi lỗ miệng đặng cầm chừng xa tui

Gái Tầm Vu đồng xu ba đứa Con trai Thủ Thừa cỡi ngựa xuống mua

Gái Thới Bình lòng ngay dạ thẳng Trai bạc tình một cẳng về quê

Gái lấy trai đứng là gái dại Trai lấy rồi trai lại bán rao Gái đâu có thứ hỗn hào Trai chưa làm rể, gái vào làm dâu

Gà đẻ, gà cục tác

Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân

Gạo Ba Thắt trắng như bông bưởi Nước phông-tên tiền rưỡi một đôi Saigon vui lắm em ơi Lấy chồng về đó một đời sướng thân

Gạo chợ, nước sông, củi đồng, nồi đất

Gạo ngon nấu cháo chưa nhừ Mặt chị có thẹo ảnh chừa đôi bông

Gẫm xem sự thế nực cười Một con cá lội mấy người buông câu

Gần mực thì đen gần đèn thì sáng

Gập ghềnh nước chảy qua đèo Bà già tập tễnh mua heo cưới chồng

Ghe anh đỏ mũi xanh lườn Ở trên Gia Định xuống vườn thăm em

Ghe anh mỏng ván, bóng láng nhẹ chèo Xin anh bớt mái, nương lèo đợi em

Ghe em rẽ vô ngọn, anh chẳng đón chẳng chờ Ghe anh tách bến tách bờ, em buồn cho trăng mờ sao lặn Mình lấy nhau chẳng đặng bởi bà mai lưỡi vắn ít lời Mật đường dù chẳng đi đôi Chút hương rớt lại, một đời chưa quên

Ghe lên ghe xuống dầm dề Sao anh không gởi thơ về thăm em?

Ghét con xẩm lai mê trai, mi lai nhãn khứ Ôm bụng trống chầu, bỏ xứ ra đi

Già thì đặc bí bì bì Con gái đương thì rỗng toác toàng toang Ngoài xanh trong trắng như ngà Đàn ông cũng chuộng, đàn bà cũng yêu (Đố là gì? – cau dầy)

Giàu cha giàu mẹ thì ham Giàu cô giàu bác ai làm nấy ăn

Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa Sang đâu đến kẻ say sưa rượu chè

Giàu từ trong trứng giàu ra

Giàu út ăn, khó út chịu

Giả đò mua khế bán chanh Giả đi đòi nợ thăm anh kẻo buồn

Giặc Tây đánh tới Cần Giờ Bậu đừng thương nhớ đợi chờ uổng công

Giặc đến nhà, đàn bà phải đánh

Giấy hồng đơn bán mấy Cho anh mua lấy một tờ Viết thơ quốc ngữ Dán trên trái bưởi Thả xuống giang hà Bớ cô gánh nước bên bờ Xuống sông vớt bưởi để mà xem thơ

Giận chồng xách gói ra đi Chồng theo năn nỉ, khoái tù ti trở về

Gió đưa bụi chuối sau hè Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ Con thơ tay ẵm tay bồng Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông

Gió đưa bụi trúc ngã quì Ba năm trực tiết còn gì là xuân

Gió đưa cây cải về trời Rau răm ở lại chịu lời đắng cay

Gió đưa gió đẩy bông trang Bông búp về nàng, bông nở về anh

Gió đưa liễu yếu, mai quằn Liễu yếu mặc liễu, mai quằn mặc mai

Gió đưa mụ đội lên dinh Ông đội buồn tình xách nón chạy theo Ông đội đòi cưới ba heo Mụ đội đòi cưới con mèo cụt đuôi

Gió đưa tàu chuối la đà Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương

Gió đưa tàu chuối la đà Tiếng chuông Xá Lợi, canh gà Thủ Thiêm

Gió đưa trăng thì trăng đưa gió Con trăng lặn rồi gió biết đưa ai?

Gió mùa thu mẹ đưa con ngủ Năm canh dài thức đủ năm canh

Gió nam non thổi lòn hang dế Con bạn xa rồi để nhớ để thương

Gió nam non thổi lòn hang dế Em đi lấy chồng nâng túi sửa khăn

Gió thổi một ngày năm bảy trận giông Anh đi nằm bãi sao không thấy về Gió vàng hiu hắt đêm thanh Đường xa, dặm vắng xin anh đừng về Mảnh trăng đã trót lời thề Sao anh để gánh nặng nề riêng em

Giọt máu đào hơn ao nước lã

Gò Công giáp biển, nổi tiếng mắm tôm chà Mắm tôm chua ai ai cũng chắt lưỡi hít hà Saigon, chợ Mỹ ai mà không hay

Gối rơm theo phận gối rơm Có đâu dưới thấp mà chồm lên cao

Gỗ cẩm lai cậy cứng Gỗ huỳnh đàn cậy thơm Rác nọ chê rơm Như cá cơm ghét cá rói

********************************************* -A- ======== Ai về Bình Định mà coi Con gái Bình Định cầm roi đi quyền ======== Ăn cây nào rào cây nấỵ ====== Anh em như thể tay chân. ======== Ăn trông nồi, ngồi trông hướng ========

Ao sâu thì lắm ốc nhồi, Chồng mình lịch sự nửa người nửa tạ Ghen lắm thì đứt ruột ra, Chồng mình sẽ tới tay ta phen nàỵ

(Tiếng hát đồng quệ Ngô Trọng Hiến)

======== Ai ơi đã quyết thì hành, Đã đẵn, thì vác cả cành lẫn cây

======== Ai ơi đừng chóng chớ chầy Có công mài sắt, có ngày nên kim

======== Ai ơi bưng bát cơm đầy Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần

======== Ai ơi chớ vội cười nhau Nhìn mình cho tỏ trước sau hãy cười

======== Ai về ai ở mặc ai Thiếp như sầu đượm thắp hoài năm canh

======== Ai về tôi gửi buồng cau Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy

========== Ai đem con sáo sang sông Để cho con sáo xổ lồng nó bay

======== Ai đi đâu đấy hỡi ai ? Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm

======== Áo dài, chớ tưởng là sang, Bởi không áo ngắn, mới mang áo dài .

======== Ăn, thì ăn những miếng ngon, Làm thì chọn việc cỏn con mà làm .

========

-B- Bỏ thì thương, vương thì tội !

======= Ba đồng một lũ đàn ông Ta bỏ vào lồng cho kiến no tha

======== Ba đồng một lũ đàn bà Mua về ta bỏ chuồng gà chuồng heọ

======== Bà còng đi chợ trời mưa Cái tôm cái tép đi đưa bà còng

======== Biết người biết ta Trăm trận trăm thắng.

======== Bầu ơi thương lấy bí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn .

======== Bây giờ Mận mới hỏi Đào Vườn hồng đã có ai vào hay chưa Mận hỏi thì Đào xin thưa Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào !

======== Bà già đi chợ Cầu Đông Bói xem một quẻ có chồng lợi chăng ? Thầy bói gieo quẻ nói rằng Lợi thì có lợi nhưng răng không còn

======== Bà già đã tám mươi tư Ngồi trong cửa sổ gửi thư kén chồng

======== Bắc thang lên hái hoa vàng Vì ai cho thiếp biết chàng từ đây

======== Bắc thang lên hỏi ông Trăng Hỏi rằng chị Nguyệt đã chừng mấy con

======== Bắc thang lên hỏi ông Trời Đem tiền cho gái có đòi được không ?

======== Bé nhưng mà bé hạt tiêu Bé cay, bé đắng, bé xiêu lòng người

======== Ba đồng một mớ đàn ông Đem bỏ vào lồng cho kiến nó tha Ba trăm một mụ đàn bà Đem về mà trải chiếu hoa mời ngồi

======= Ba cô đội gạo lên chùa Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư Sư về, sư ốm tương tư Ốm lăn ốm lốc nên sư trọc đầu Ai làm cho dạ sư sầu Cho ruột sư héo như bầu đứt dây ================================================== ======= Bao giờ trạch đẻ ngọn đa Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình Bao giờ rau diếp làm đình Gỗ lim thái ghém, thì mình lấy ta ================================================== ======== Bồng bồng mẹ bế con sang Đò dọc quan cấm, đò ngang không chèo Muốn sang thì bắt cầu kiều Muốn con hay chữ thời yêu kính thầy ================================================== ======= Buổi chợ đông, con cá hồng, chê lạt, Buổi chợ tàn, con tép bạc cũng phải mua ! ================================================== ======= Bói ra ma quét nhà ra rác ================================================== ======= Bán anh em xa mua láng giềng gần ================================================== =======

-C- Chiều chiều ra đứng ngõ sau Ngó về quê mẹ ruột đau chín chiều ================================================== ======== Cười người chớ vội cười lâu Cười người hôm trước hôm sau người cười ================================================== ======== Chim đa đa đậu nhánh đa đa Chồng gần không lấy đi lấy chồng xa Một mai cha yếu mẹ gìa Chén cơm đôi đũa tách trà ai dâng ================================================== ======= Chồng em áo rách em thương Chồng người áo gấm, xông hương mặc người ================================================== ======== Còn duyên kẻ đón người đưa Hết duyên đi sớm về trưa một mình ================================================== ======== Có mợ thì chợ cũng đông Còn không có mợ thì chợ cũng chẳng bỏ không bữa nào ================================================== ======== Chó ăn đá, gà ăn muối . ================================================== ======== Chiều chiều ra dứng ngõ sau Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều ! ================================================== ======== Ca Dao mới: ( Nói về sự quyến rũ của Californiạ )

Ca Li đi dễ khó về

Câu nguyên gốc là..nói về những người đi trồng cao su

Cao su đi dễ khó về Khi đi trai tráng, khi về bủng beo ================================================== ======= Có công mài sắt, có ngày nên kim ================================================== ======== Chân cứng đá mềm ================================================== ======== Có chí thì nên ================================================== ======== Cô kia bới tóc đuôi gà Nắm đuôi kéo lại hỏi nhà ở đâu ? Nhà tôi ở trước đám dâu Ở sau đám cải đầu cầu ngó qua

Cái câu này còn có khác hơn một tí đó là..

Cô kia bới tóc đuôi gà Nắm đuôi cô lại hỏi nhà cô đâu? “Nhà em ở dưới đám dâu Ở bên đám dậu đầu cầu ngó qua Ngó qua dám bắp trổ cờ Đám dưa trổ nụ đám cà trổ bông ================================================== ======== Cô kia cắt cỏ một mình Cho anh cắt với chung tình làm đôi Cô kia cắt nữa hay thôi Cho anh cắt với làm đôi vợ chồng ! ) ================================================== ======== Con người có tổ có tông Như cây có bụi như sông có nguồn . ================================================== ======== Công cha như núi Thái Sơn Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Một lòng thờ mẹ kính cha Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con ! ================================================== ======== Có duyên lấy được chồng già Ăn xôi bỏ cháy, ăn gà bỏ xương ================================================== ====== Cá không ươm muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư ================================================== ======= Cái cò lặn lội bờ sông Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non ================================================== ======= Càng già càng dẻo càng dai Càng lay chân chõng, càng long chân giường ================================================== ====== Cây khô chưa dễ mọc chồi Mẹ già chưa dễ ở đời với con ================================================== ======= Có con phải khổ vì con Có chồng phải ngậm bồ hòn đắng cay ================================================== ======= Có cha có mẹ thì hơn Không cha không mẹ như đờn không dây ================================================== ======= Có khó thì nới cũ ra Mới để trong nhà, cũ để ngoài sân ================================================== ======= Con vua thì lại làm vua Con sãi ở chùa lại quét lá đa Bao giờ dân nổi can qua Con vua thất thế lại ra quét chùa ================================================== ======= Con ơi học lấy nghề cha Một đêm ăn trộm bằng ba năm làm ================================================== ======= Con ơi nhớ lấy câu này Cướp đêm là giặc cướp ngày là quan ================================================== ======= Còn duyên kẻ đón người đưa Hết duyên đi sớm về trưa mặc lòng ================================================== ====== Cờ bạc là bác thằng bần Áo quần bán hết ngồi trần tô hô ================================================== ======= Cha đời cái áo rách này Mất chúng, mất bạn vì mày áo ơi ! ================================================== ======= Chàng ơi, phụ thiếp làm chi Thiếp như cơm nguội phòng khi đói lòng ================================================== ======= Chim khôn kêu tiếng rảnh rang Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe ================================================== ======= Chồng già vợ trẻ là tiên Vợ già chồng trẻ là duyên nợ trần ================================================== ======= Chồng ra áo rách ta thương Chồng người áo gấm xông hương mặc người ================================================== ======= Chuồn chuồn có cánh thì bay Có thằng be bé thò tay bắt mày ================================================== ====== Chuồn chuồn bay thấp thì mưa Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm ================================================== ======== Còn cha gót đỏ như son Mất cha gót mẹ gót con đen sì ================================================== ======== Còn cha gót đỏ như son Đến khi cha chết gót con như bùn ================================================== ======= Con hư tại mẹ cháu hư tại bà ================================================== ======= Có thực mới vực được đạo ================================================== =======

Đ- Dạy con từ thủa còn thơ Dạy vợ từ thủa ban sơ mới về ================================================== ======= Dẫu xây chín bậc phù đồ Không bằng làm phước cứu cho một người ================================================== ====== Dù ai nói ngã nói nghiêng Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân ================================================== ======= Đà Lạt có thác Camly Ai muốn sầu bi về hồ Than Thở ================================================== ======== Đàn ông năm bảy lá gan Một lá cho vợ, lá toan cùng người ================================================== ======== Đàn ông đi biển có đôi Đàn bà đi biển mồ côi một mình ================================================== ======= Đẻ con chẳng dạy chẳng răn Thà rằng nuôi lợn cho ăn lấy lòng ================================================== ======= Đem chuông đi đánh xứ người Không kêu cũng đánh ba hồi cho kêu ================================================== ======== Đi đâu mà vội mà vàng Mà vấp phải đá mà quàng phải dây Thủng thỉnh như chúng anh đây Chẳng đá nào vấp, chẳng dây nào quàng ================================================== ======= Đi một ngày đàng, học một sàng khôn . ================================================== ======== Đi với bụt mặc áo cà sa Đi với ma mặc áo giấy ) ================================================== ======== Đồng Đăng có phố Kỳ Lừa Có nàng Tô Thị có chùa Tam Thanh Ai lên xứ Lạng cùng anh Bõ công bác mẹ sinh thành ra em Vai mang bầu rượu nắm nem Mải vui quên hết lời em dặn dò . ) ================================================== ======== Đêm qua chớp bể mưa nguồn Hỏi người tri kỷ có buồn hay chăng ? Cá buồn cá lội tung tăng Em buồn em biết đãi đằng cùng ai ? ================================================== ======== Đục nước béo cò ================================================== ========

-E-

================================================== ======== -G- Gà què ăn quẩn cối xay Ăn đi ăn lại cối này một câu ================================================== ======= Gái không chồng như thuyền không lái Trai không vợ như ngựa không cương ================================================== ======== Gái có chồng như gông đeo cổ Trai có vợ như rợ buộc chân ================================================== ======== Gẫm xem thế sự nực cười Một con cá lội lắm người buông câu ================================================== ======== Già thì già tóc già tai, Già răng già lợi đồ chơi không già ================================================== ======== Giàu ba mươi tuổi chớ mừng Khó ba mươi tuổi em đừng vội lo ================================================== ======= Ghét của nào trời trao của đó ! ================================================== ======== Giàu vì bạn , sang vì vợ ================================================== ======== Gần mực thì đen gần đèn thì sáng ================================================== ======== Gieo gió gặt bão ================================================== ========

-H- Hôm qua tát nước đầu đình Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen Em lượm thì cho anh xin Hay là em để làm tin trong nhà Áo anh sứt chỉ đường tà Vợ anh chưa có, Mẹ già chưa khâu Áo anh sứt chỉ đã lâu Mai mượn cô ấy sang khâu cho dùm Khâu rồi anh sẽ trả công Mai mốt lấy chồng anh sẽ giúp cho Giúp em một thúng xôi vò Một con lợn béo, một vò rượu tăm Giúp em đôi chiếu em nằm Đôi chăn em đắp, đôi tằm em đeo ………… Giúp em quan tám tiền treo Quan năm tiền cưới lại đèo buồng cau ! ================================================== ======== Họa hổ họa bì nan họa cốt Tri nhân tri diện bất tri tâm ================================================== ======= Hôm qua anh đến chơi nhà Thấy mẹ nằm võng, thấy cha nằm giường Thấy em nằm đất anh thương Anh đi mua gỗ đóng giường tám thang Bốn góc thì anh bịt vàng Bốn chân bịt bạc, tám thang chạm rồng ================================================== ====== Hỡi cô tát nước bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi ================================================== ====== -I-

================================================== ======== -K- Khôn ngoan đối đáp người ngoài Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau ================================================== ======= Kim đâm vào thịt thì đau Thịt đâm vào thịt nhớ nhau cả đời ================================================== ======= Không chồng mà chửa mới ngoan Có chồng mà chưả thế gian chuyện thường ================================================== ====== Không chồng ăn bữa nồi năm Ăn đói ăn khát mà cầm lấy hơi Có chồng ăn bữa nồi mười Ăn đói ăn khát mà nuôi lấy chồng ================================================== ========

-L- Lá vàng còn ở trên cây Lá xanh rụng xuống trời hay chăng trời ================================================== ======= Làm trai cho đáng nên trai Phú Xuân cũng trải, Đồng Nai cũng từng ================================================== ======= Làm trai quyết chí tang bồng Sao cho tỏ mặt anh hùng mới cam ================================================== ======= Lúc nghèo thì chẳng ai nhìn Đến khi đỗ trạng chín nghìn bà con ================================================== ======= Lắm mối tối nằm không. ================================================== ======== Lời nói không mất tiền mua Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau . ================================================== ======== Lá lành đùm lá rách ================================================== ======== Lỗ mũi em thì tám gánh lông Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho Đêm nằm thì ngáy o o Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà Đi chợ thì hay ăn quà Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm Trên đầu những rác cùng rơm Chồng yêu chồng bảo hoa thơm giắt đầu ================================================== ========

-M- Mấy đời bánh đúc có xương Mấy đời mẹ ghẻ có thương con chồng ================================================== ====== Mẹ nuôi con bằng trời bằng bể Con nuôi mẹ, con kể từng ngày ================================================== ======= Mẹ già lo bảy lo ba, Lo cau trổ muộn, lo già hết duyên ================================================== ======== Mẹ già như chuối Ba Hương Như xôi nếp ngọt, như đường mía lau ================================================== ======== Mồ côi cha ăn cơm với cá Mồ côi mẹ liếm lá đầu đường ================================================== ======== Mồng năm, mười bốn, hăm ba Đi chơi cũng thiệt lọ là đi buôn ================================================== ========= Một năm là mấy tháng xuân Một đời người được mấy lần vinh hoa ================================================== ======== Một lần cho tởn đến già Đừng đi nước mặn mà hà ăn chân ================================================== ======= Một giọt máu đào hơn ao nước lã ================================================== ======== Máu chảy ruột mềm ================================================== ======== Một cây làm chẳng nên non Ba cây chụm lại thành hòn núi cao ================================================== ======== Một con ngựa đau , cả tàu bỏ cỏ ! ================================================== ======== Muốn ăn bánh ít lá gai Lấy chồng Bình Định ngại dài đường đi ================================================== ======== Môi hở răng lạnh ================================================== ======== Một giây tựa mạn thuyền rồng Còn hơn chính thiếp ngồi trong thuyền chài ================================================== ========

-N- Nhất cận thị, nhị cận giang, tam cận lộ ================================================== ======== Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm ================================================== ======== Nhất quỷ nhì ma Thứ ba học trò …. ) ================================================== ======== Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước phải thương nhau cùng ================================================== ======== No bụng đói con mắt ================================================== ========

-O- Ở đâu cũng có anh hùng Ở đâu cũng có thằng khùng thằng điên ================================================== ======== Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài ================================================== ======== Ớt nào là ớt chẳng cay, Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng. Vôi nào là vôi chẳng nồng Gái nào là gái có chồng chẳng ghen ! ================================================== ======== Ở hiền gặp lành ================================================== ========

-Q- Quả cau nho nhỏ Cái vỏ vân vân Nay anh học gần Mai anh học xa Tiền, gạo là của mẹ cha Bút nghiên, kinh sách thì là của anh

Lấy chàng từ thuở mười ba Đến năm mười tám thiếp đà năm con Ra đường thiếp hãy còn son Về nhà thiếp đã năm con cùng chàng

================================================== ======== -R- Râu tôm nấu với ruột bầu Chồng chan, vợ húp gật đầu khen ngon ================================================== ========

-S- Sông sâu còn có kẻ dò Nào ai lấy thước mà đo lòng người ================================================== ======== Sá gì một nải chuối xanh Năm bảy người giành cho mủ dính tay ================================================== ======== -T- Trông mặt mà bắt hình dong Con heo có béo, cỗ lòng mới ngon ================================================== ======== Thương người như thể thương thân Nhường cơm sẻ áo lòng nhân mới là ================================================== ======== Trai ba mươi tuổi còn xinh Gái ba mươi tuổi như bình mắm nêm ================================================== ======== Trai ba mươi tuổi còn xoan Gái ba mươi tuổi đã toan về chiều ================================================== ======== Tốt gỗ hơn tốt nước sơn ================================================== ======== Thao trường đổ mồ hôi Chiến trường bớt đổ máu ================================================== ======== Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng Nhụy vàng, bông trắng, lá xanh. Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. ================================================== ======== Thằng Bờm có cái quạt mo Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu Bờm rằng Bờm chẳng lấy trâu Phú ông xin đổi ao sâu cá mè Bờm rằng Bờm chẳng lấy mè Phú ông xin đổi một bè gỗ lim Bờm rằng Bờm chẳng lấy lim Phú ông xin đổi con chim đồi mồi Bờm rằng Bờm chẳng lấy mồi Phú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười Cười lên ba tiếng Bờm ơi Cười lên ba tiếng cho đời đắng cay ================================================== = Ta về ta tắm ao ta Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn ================================================== ======== Thương thì quả ấu cũng tròn Không thương thì quả bồ hòn cũng méo ! ================================================== ======== Trèo lên cây bưởi hái hoa Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc Em lấy chồng rồi anh tiếc lắm thay

Tiếc gì một mớ trầu cay Sao anh không hỏi những ngày em còn không ? Bây giờ em đã có chồng Như chim vào lồng, như cá cắn câu Cá cắn câu biết đâu mà gỡ Chim vào lồng biết thưở nào ra ================================================== ======== Thuận vợ, thuận chồng tát biển Đông cũng cạn ================================================== ======== Trời còn khi nắng khi mưa Ngày còn khi sớm khi trưa nữa người ================================================== ======== Thương nhau mấy núi cũng trèo Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua ================================================== ======== Tham thì thâm ================================================== ======== -U- ================================================== ======== -V- Vì sông nên phải lụy thuyền Chứ như đường liền ai phải lụy ai ================================================== ======== Vải thưa che mắt thánh ================================================== ======== -X- ======== -Y- Yêu nhau cởi áo cho nhau Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay

========

Yêu nhau thì ném miếng trầu Ghét nhau ném đá vỡ đầu nhau ra Yêu nhau cau bổ làm ba Ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười